Page 146 - dcp4

135
๓. ปราสาทผึ้งทรงบุษบก
เป็นปราสาทที่ สร้างขึ้ นจำ �ลองจากบุ ษบก บุษบก
เป็นเรือนเครื่องยอดขนาดเล็ก หลั งคาทรงมณฑป ตัวเรื อนโปร่ง
มี ฐานทึบ และเป็นรูปสี่ เหลี่ยมจัตุรั ส ลักษณะคล้ายกับบุ ษบก
ธรรมาสน์ ชาวอีสานเรียกว่า หอธรรมาสน์ หรือธรรมาสน์เทศน์
๔. ปราสาทผึ้งทรงจตุรมุข
เป็นปราสาทผึ้ งที่จำ �ลองแบบมาจากปราสาทราช
มณเฑียรในพระบรมมหาราชวัง เป็นอาคารจำ �ลองขนาดเล็กทรง
จตุรมุข มีแผนผั งเป็นรูปกากบาท มีสันหลังคาจั่ว ชั้นบนอยู่ใน
ระดับเดียวกัน และออกมุขเสมอกันทั้งสี่ด้าน ที่หลังคามี จั่ว หรือ
หน้าบันประจำ �มุขด้ านละจั่วหรื อด้านละหนึ่งหน้ าบัน ด้วยเหตุที่
มีการออกมุ ขทั้งสี่ด้าน และประกอบด้วยหน้าบันสี่ด้าน จึงเรียก
ว่าทรงจตุรมุข ซึ่งเป็นอาคารที่ มีเรือนยอดเป็นชั้นสูง เช่นเดียวกับ
อาคารประเภทบุษบก และมีการออกมุขทั้งสี่ด้านที่หลังคาทรงจั่ว
ธรรมเนียมปฏิบัติ
พิ ธี ปฏิ บัติ งานจะเริ่ มต้ นในวั นขึ้ น ๑๔ คํ่ าเดือน ๑๑
เรียกว่า “วันโฮม” หรือวันรวม เป็นการรวม ปราสาทผึ้ ง จากคุ้มวัด
ต่างๆ ที่ บริเวณวัด แต่ละคุ้มจะประจำ�อยู่ตามซุ้มของตัวเองรอบๆ
กำ�แพงวัด และพอถึ งวันรุ่งขึ้นซึ่งเป็นวันขึ้น ๑๕ คํ่า เดือน ๑๑ จะมีการทำ �บุญตักบาตร เสร็จพิธีแล้ วก็จะจัดขบวนแห่
ปราสาทผึ้ง ในแต่ละขบวน ประกอบด้วยเกวียนที่ ใช้คนลากแทนวัว แต่ละปราสาทผึ้ งมีนางฟ้าหรือเทพีนั่งอยู่ตอนหน้ า
ของเกวียน ตรงกลางเป็นปราสาทผึ้ง ขบวนแห่มีกลอง ฆ้ อง ตามด้วยขบวนคนหนุ่มคนสาว และคนเฒ่าคนแก่ ถือ ธูป
เทียน ประนมมือ โดยแห่ครบ ๓ รอบ ก็ถวายปราสาทผึ้งแก่ทางวัด
ปัจจุบันการทำ�ปราสาทผึ้ งและขบวนแห่เปลี่ยนแปลงไปมากแล้ว รูปทรงของปราสาทผึ้งและการประดับประดา
วิจิตรพิสดาร มี การออกแบบลวดลายต่างๆ ไม่เหมือนในอดีต ขบวนแห่ที่เคยใช้เกวียนก็เปลี่ยนมาใช้ รถยนต์แทน และ
เปลี่ยนสถานที่รวมขบวนจากบริเวณวัดเป็นสนาม ขบวนแห่ยาวเป็นกิโลเมตร มีสิ่งใหม่ๆ เพิ่มในขบวนแห่ปราสาทผึ้ง
คือ การแสดงเกี่ยวกับประเพณีโบราณของชาวอี สาน เช่น รำ�มวยโบราณ ฟ้อนผู้ไท โส้ทั่งบั้ง บุ ญข้าวสาก บุญข้าว
ประดับดิน การตำ�ข้าว การปรุงยาสมั ยโบราณ การแข่งเรือ และการแสดงความเชื่อทางไสยศาสตร์ เช่น การไล่ผีปอบ
การปลุกพระ ตลอดถึ งการแสดงนรกสวรรค์
ปราสาทผึ้งทรงบุษบก
ปราสาทผึ้งทรงจตุรมุข