Page 122 - dcp4

111
พิธี ไหว้ครู
เรียบเรี ยงโดย พะนอม แก้วกำ�เนิด
พิธีไหว้ครู เป็ นวัฒนธรรมอันดีงามของชาวไทย มีมาแต่โบราณกาล คนไทยมีความเคารพนับถือ ตระหนั กใน
พระคุณของครูอาจารย์ ที่ได้ เมตตา กรุณา ประสิทธิ์ประสาทความรู้ ทั กษะ ความสามารถในวิทยาการและฝึกอบรม
ให้มีคุณธรรมจริยธรรม สามารถดำ �เนินชีวิ ตทั้งในด้านส่วนตั ว ด้านสังคมและด้านอาชีพ ให้เกิ ดความเจริญก้าวหน้า
ด้วยความสุขสมบูรณ์ ในโอกาสแรกที่เข้ามอบฝากตัวเป็ นศิษย์ จึงได้แสดงออกให้เห็ นถึงความเชื่อมั่น ศรัทธาต่อครู
อาจารย์ พร้อมทั้งให้คำ�มั่นสัญญาที่จะเชื่อฟัง มุ่งมั่นในการศึ กษาเล่าเรียน โดยกระทำ�พิ ธีไหว้ครู และทุกรอบปี จะ
กระทำ�พิธีไหว้ครู เพื่ อแสดงออกถึงความเคารพสักการะรั ก กตัญญู กตเวทีในพระคุณของครู พร้อมทั้ งถือเป็ นโอกาส
ขออนุญาตจากครูให้ช่วยสั่งสอนวิทยาการในระดั บที่สูงขึ้นอีก
คำ�ว่ าครูของชาวไทย มิได้มุ่งหมายแต่ เฉพาะบุคลากรที่สอนวิ ทยาการให้ในปัจจุบัน แต่ชาวไทยคิดสูง คิดไกล
คิดกว้างไปถึงเทพเจ้า ฤษี ผู้ทรงศีลทรงศั กดิ์ ทรงคุณความรู้ความสามารถต่างๆ รวมทั้งครูอาจารย์ในอดีตอีกด้วย
การไหว้ครู ของชาวไทยจึงไหว้ท่านเหล่านั้นด้วยความเชื่ อและศรัทธา รวมทั้งครูอาจารย์ในปั จจุบันพร้อมกันไปด้วย
ด้วยความระลึ กถึงพระคุณของครูอาจารย์ บรรดาศิ ษยานุศิษย์ ของแต่ละวิทยาการจึงร่วมกั นคิดหารูปแบบ
วิธี การทำ�พิธีไหว้ ครูขึ้น และได้ถือปฏิบัติสืบทอดต่ อๆ กันมา แหล่งข้อมูลของพิธี ไหว้ครูส่วนมากจึงมีอยู่ในสำ�นักและ
สถาบันทางการศึกษาของวิทยาการนั้ นๆ
พิธีไหว้ครูทางวิทยาการต่างๆ มีรูปแบบ วิธีการในภาพรวมที่ละม้ายคล้ายคลึงกัน แต่แตกต่างกันในรายละเอียด
เริ่มต้นจากพิธีสงฆ์ เพื่อความเป็นมงคลและส่งบุญกุศลแผ่ ไปให้บิดามารดา ผู้มีพระคุณและครูอาจารย์ที่ล่วงลับไปแล้ว
จากนั้นเป็นพิธี ไหว้ครู มี การกล่าวคำ�สรรเสริญ คำ �ระลึกถึงพระคุ ณของครูอาจารย์ คำ�มั่นสัญญาที่จะประพฤติตน
เป็นคนดี หมั่นเพียรในการศึกษาและขอพรจากครู มีการถวายเครื่องบูชาครู มีการแสดงการเคารพครูอาจารย์ด้วยการไหว้
กราบ ในบางวิทยาการมีการร่ายรำ� มี ดนตรีประกอบ ครูอาจารย์ ผู้ทำ�หน้าที่เป็นประธานในพิ ธี กระทำ�พิธีสร้ างความ
เป็นมงคล ความเชื่อมั่นในวิทยาการให้กั บศิษย์ นำ�ศิ ษย์เข้าสู่การเรียนวิทยาการนั้นตั้งแต่เริ่มต้นและต่อๆ ไปในระดับ
ที่สูงขึ้น พร้อมทั้ งอำ�นวยอวยพร
รูปแบบ วิธีการ เครื่องบูชาครู อุ ปกรณ์เครื่องมื อเครื่องใช้ในพิธีไหว้ครู ล้วนมี ความหมายที่ลึกซึ้ง นำ�คุ ณธรรม
ที่ประกอบด้วยความเคารพรัก ความอ่อนน้อม ความระลึกถึงพระคุณ ความศรัทธาในความศักดิ์สิทธิ์ ความมุ่งหวังใน
ความเจริญก้าวหน้าในวิทยาการ มาแสดงออกเป็นรูปธรรม ในกิ จกรรมตามรูปแบบ วิธีการของการไหว้ครู และตาม
เครื่องบูชาครู แฝงและบูรณาการไว้ด้วยภูมิ ธรรม ภูมิ ปัญญาและคุณค่าอย่างชาญฉลาดของบรรพบุรุษไทย
ปัจจุบัน การไหว้ครูของชาวไทยในแขนงวิทยาการต่ างๆ ได้รั บการตระหนักในคุณค่า มีการศึกษาค้นคว้ าสาระ
ที่เป็นประโยชน์ นำ�มาปฏิบัติกันแพร่หลายมากขึ้น ก่อให้เกิดประโยชน์ ทั้งโดยตรงและทางอ้ อมต่อการพัฒนาเยาวชน
สังคมและเศรษฐกิจและการสืบทอดเอกลักษณ์ของการไหว้ครูของชาวไทยให้คงอยู่ด้ วยดีตลอดกาล
พิธีไหว้ครู ได้ รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติประจำ�ปีพุทธศักราช ๒๕๕๔