Page 77 - dcp3

66
คุณค่า
ศิลปวัตถุที่สร้างขึ้นถวายในพระพุ ทธศาสนา
พุทธศาสนาเป็นแหล่งศูนย์รวมแรงศรัทธาในหมู่ประชาชน หล่อหลอมเป็นหนึ่งใจเดียวกัน อิทธิพล ของพระพุทธ
ศาสนาในประเทศไทยเริ่มได้รับอิทธิพลมาจากอินเดียคือต้นกำ�เนิด ดังหลั กฐานสมัยแรกๆ ที่ปรากฏ รูปเคารพที่ทำ�ด้วย
แร่โลหะเงิน แผ่นเงินดุนรูปพระพุทธรูปสมัยทวารวดี และมีหลักฐานการสร้างพระพุทธรูป และศิ ลปวัตถุที่สร้างอุทิศ
ถวายในบวรพุทธศาสนาอีกมากมาย อาทิ ต้นดอกไม้เงิน-ทอง /เครื่องทรงพระพุทธรูป/เจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ
เครื่องประกอบอิสริยยศในราชสำ�นั ก
ในสมัยโบราณมีกฎมณเฑียรบาลระบุไว้ว่า ทองคำ� เป็ นของสงวน ห้ามบุคคลที่ไม่มียศถาบรรดาศั กดิ์ ใช้เด็ดขาด
ถือเป็นของใช้สำ�หรับชนชั้นปกครองเท่านั้น เครื่องยศและเครื่องใช้ประกอบชั้นฐานานุศักดิ์ ส่วนใหญ่ จะเป็ นทองคำ�
หากแต่ถึงกระนั้ นยังคงมี สิ่งของเครื่องใช้บางส่วนทำ�ด้วยโลหะเงินเช่นกัน เช่น พระราชยาน พระที่นั่ง พระกระบะถม
เครื่องประกอบพระราชอิสริยยศ ของชั้ นขุนนางสมั ยก่อน ส่วนใหญ่ตามลำ�ดับชั้นยศก็จะทำ�ด้วยแร่โลหะเงินรูปพรรณ
ทั้งหมด
เครื่องใช้ในชีวิตประจำ�วั นทั่วไป
เนื่องจากทองเคยเป็นสิ่งของต้องห้ามสำ�หรับสามัญชนทั่วไป ในอดีตแร่โลหะเงินจึงเป็นของที่ มีค่าที่สุดสำ �หรับ
ประชาชนส่วนมาก ทุกบ้านเรือนของผู้ที่มีฐานะอันจะกิ น ในวิถีชีวิตจะเกี่ยวข้องกับเครื่ องเงินมาตั้ งแต่แรกเกิ ดจนตาย
กล่าวคือ เด็กแรกเกิดใช้จับปิ้งเงินปิดบังอวัยวะเพศ กำ�ไลข้อเท้า ลูกกระพรวนและสายคาดเอว จนกระทั่ งโต ก็ใช้เชี่ยน
หมาก ขันล้างหน้ า ขันนํ้าพานรอง ขั นนํ้ามนต์ คนโท จนกระทั่งวันสุดท้ายของชีวิ ต ลูกหลานก็เอาเงิ นตราและแหวน
ใส่ปากตามคติความเชื่อประเพณีของคนไทย
เครื่องประดับที่ทำ�จากเงิน
มีหลักฐานทางโบราณคดี พบว่ ามีการทำ�เครื่องประดับตกแต่งร่างกายตั้ งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ หลักฐาน
การขุดค้นทางโบราณคดี อำ�เภอศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ และแหล่งโบราณคดีบ้านโนนวัด อำ �เภอสูงเนิน จังหวัด
นครราชสีมา พบว่ า มีการใช้แร่โลหะประเภททองคำ� เงิ น และสำ�ริด เข้ามาทำ�เครื่องประดับตกแต่งร่างกายแล้ว
สถานภาพปัจจุบันของการถ่ ายทอดความรู้และทักษะที่เกี่ยวข้อง
ช่างเครื่องเงินรูปพรรณแต่ละภาคมีเอกลักษณ์และศิลปะในเชิงช่างที่ต่างกันตามรายละเอียดที่กล่าวมาแล้ว ใน
ยุคปัจจุบันจะไม่ใช้เครื่องเงินในชีวิตประจำ�วั นเหมือนอย่างอดี ต แต่ยังมีชุมชนและสายสกุลช่ างเครื่องเงินที่สืบทอด
มรดกแขนงนี้อยู่ในชุมชน สร้างสรรค์ผลงานเพื่อตอบสนองในยุคสั งคมปัจจุบัน รู ปแบบและผลงานยังโดดเด่น ถื อเป็น
มรดกประจำ�ท้องถิ่น ดังมีตั วอย่างผลงานที่แสดงออกมาให้ เห็น ถึงแม้จะมีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบไปเพื่อกระแสของ
สังคมในยุคปัจจุบันแต่ก็ ยังเอกลั กษณ์ดั้งเดิมบ้างไม่มากก็น้อย แร่ โลหะเงินเริ่มหายากในชุมชน และมีราคาสูง มีการนำ�
วัตถุ ชนิดอื่ นมาทดแทน เช่น อะลูมิเนียม ทองแดง แล้วชุบหรือกะไหล่ ให้งดงามเลี ยนแบบเครื่องเงินรุ่นเก่ า ก็เป็นไป
ตามกระแสของสังคมปัจจุบันนั้นเอง