Page 75 - dcp3

64
อุปกรณ์อื่นๆ
๑. กรดกำ�มะถัน หม้อต้ ม เตาไฟ
๒. ส้มมะขามเปียก
๓. ผงซักฟอก
๔. แปรงทองเหลือง
๕. ลูกประคำ�ดี ควาย
การจัดการแหล่งผลิต
แหล่งผลิตเครื่องเงินในประเทศไทยสามารถจำ�แนกแหล่งผลิตและสายสกุลช่างได้ ๔ แหล่งใหญ่ๆ คือ
สกุ ลช่างล้านนา
ส่วนใหญ่จะพบอยู่ในจังหวัดภาคเหนือของไทย จะเป็นที่รู้จักกันในนาม
ของ “ช่ างเชียงใหม่” หรือ “ช่างวัวลาย” เนื่องจากเชียงใหม่เป็นจุดศูนย์กลาง
ของอาณาจักรล้านนา มีกลุ่มชาติพันธุ์หลากหลายเชื้อชาติ อาทิ ยวน ลื้อ ลาว เขิน
และชาวเขา รูปแบบของเครื่ องเงินจะสะท้ อนออกมาในศิลปะของเชิงช่างตาม
สายสกุ ล สิ่งที่เห็นได้เด่นชัดคือ ลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์ บ่งบอกว่าเป็นเครื่ อง
เงินเชียงใหม่ จะดูได้จากลวดลาย รูปทรง กล่าวคือ ลวดลายจะมีลักษณะนูนสูง ลึก
สลักดุนทั้งข้างในและข้างนอก บางสมัยนิยมจะมีลวดลายคล้ ายกับ พม่า-รามั ญ เพราะกลุ่มชาติพั นธุ์นี้ในอดีตเคยมี
บทบาทในดินแดนแถบนี้ มาอย่างยาวนาน
เนื่องจากเชียงใหม่เป็ นศูนย์กลางของกลุ่ มชาติพั นธุ์ในภาคเหนือตอนบน มีอาณาเขตติดต่อกับพม่า ลาว และ
จีน นอกจากนั้นยังมีกลุ่มชาวไทยภูเขาที่กระจัดกระจายอาศัยอยู่ตามดอยสู ง ดังนั้ น เชียงใหม่จึงเป็นแหล่งผลิตเครื่อง
เงินที่หลากหลาย ต่างกลุ่มสกุลช่างก็ผลิตเครื่องเงินขึ้นใช้ กันจนแทบจะเป็นวิถีชีวิ ตของคนล้านนาไปแล้ว สิ่งที่นิยมใน
ชีวิตประจำ�วั น คือ ขันหรือสลุ ง ตลับหมาก หรือเชื่ยนหมาก
แหล่งเครื่องเงิ นในภาคเหนือของไทยมีสล่าหรือช่างฝีมือดี กระจัดกระจายอยู่ตามชุ มชนต่างๆ เช่น ชุมชนบ้านแม่
แก๊ดน้อย บ้านแม่ ย่อย อำ�เภอฝาง ชุ มชนวัวลาย ในเวียงเชียงใหม่ ชุมชนชาวเขา อำ�เภอแม่ฟ้ าหลวง จังหวัดเชียงราย
ชุมชนชาวไทลื้อ อำ�เภอปั ว อำ�เภอท่าวังผา จังหวัดน่าน ชุมชนสล่ าไทลื้อ จังหวัดพะเยา
สกุ ลช่างภาคใต้
ช่างเครื่องเงิ นในภาคใต้ของไทยขึ้นชื่อที่ สุดจะรู้จักกันในนาม ช่างเงิ น
เมืองนครศรีธรรมราช ซึ่ งมีประวัติ ความเป็นมาในลำ�ดับสายสกุลช่ างตั้งแต่
สมัยอยุธยา ส่ วนใหญ่จะรู้จักกันในนามเครื่องถมเมืองนคร สกุ ลช่างเครื่อง
เงิน-เครื่ องถมนครศรีธรรมราชที่มีชื่อเสี ยงมากที่สุดในชุมชน คือ รอบๆ บริเวณ
วั ดพระศรีรัตนมหาธาตุ วรมหาวิหาร นครศรีธรรมราช อาทิ สกุลช่ างมนัส
พิ ศสุวรรณ สกุลช่างสุพจน์ วิ โรจน์รัตนากร เครื่องเงินศรีนคร