Page 65 - dcp3

54
กระดิ่งทองเหลื อง
เรียบเรี ยงโดย กรมส่งเสริมวัฒนธรรม
กระดิ่งทองเหลือง มีลักษณะคล้ายระฆังขนาดเล็ ก มีตุ้มเล็กๆ (ลูกฟั ด) อยู่ข้างในสำ �หรับทำ�ให้เกิดเสียงดังเมื่อ
มีลมมากระทบกั บตัวกระดิ่ง ใช้ตกแต่งอาคารบ้ านเรือน และสถาปัตยกรรมในพระพุ ทธศาสนา แหล่งผลิตสำ �คัญ
อยู่ที่หมู่บ้านเขาลอยมูลโค ตำ�บลดอนตะโก อำ�เภอเมือง จังหวัดราชบุรี
การผลิตกระดิ่งทองเหลือง ตำ�บลดอนตะโก ใช้ วัตถุดิ บ ในชุมชน คือ ดินเหนียว มูลวัวแห้ ง แกลบ ไขวัว และ
นํ้ามันชัน ส่ วนวัตถุดิบที่ต้องนำ�มาจากภายนอก คื อ ทองเหลือง ชนิดผสมที่ใช้ในการหลอมกระดิ่ง และแผ่นทองเหลือง
ร้อยละ ๑๐๐ ใช้ติดเป็ นใบโพธิ์ไว้รับลมให้ไปสั่นลูกฟัด
ขั้นตอนการผลิต เริ่ มจากการปั้นหุ่นดิน แล้วกลึง ให้ได้รูป จากนั้นพันด้วยขี้ผึ้ ง ตกแต่งให้ เรียบ ติดหู ติดลาย
แล้วชุ บดินนวล (ดินผสมที่ ได้จากดินเหนียวคลุกมูลวัวเพื่อ ให้ผิวเรี ยบ) หุ้มด้วยดินผสมทรายและแกลบ แล้ วนำ�ไป
เผาไฟเพื่อไล่ขี้ผึ้งออก เททองเหลืองที่หลอมเหลวแล้ว ลงไปแทนที่ ปล่ อยให้เย็นลงอย่างช้าๆ แล้วกะเทาะดิ นที่หุ้ม
ภายนอกออก จะได้กระดิ่งทองเหลืองตามแม่แบบ ขัดให้เรียบ และขึ้นเงา จากนั้นจึงติดลูกฟัดหรือลู กตี
การหล่อกระดิ่งทองเหลืองเป็นกรรมวิธี โบราณ ซึ่งช่างต้องมีทักษะ ความรู้เกี่ ยวกับขนาดของกระดิ่ง ลูกฟัด
และใบโพธิ์ที่ห้อยลู กฟัดให้มีขนาดสั มพันธ์กัน จึงจะเกิด เสียงดังกังวาน และได้ยินในระยะไกล
กระดิ่งทองเหลือง ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติประจำ�ปีพุทธศักราช ๒๕๕๒