Page 44 - dcp3

33
ก่องข้าวดอก
เรียบเรี ยงโดย กรมส่งเสริมวัฒนธรรม
ก่องข้ าว คือ ภาชนะเครื่องจักสานไม้ไผ่ สำ�หรับใส่ ข้าวเหนียวนึ่งเพื่ อการบริโภค
มีแหล่งผลิตอยู่ ที่บ้านไผ่เมืองมาย ตำ�บลเมืองมาย อำ�เภอแจ้ห่ม จังหวัดลำ�ปาง
กระบวนการผลิตก่องข้าวบ้านไผ่เมืองมายมี ๒ แบบ คือ ก่องข้าวขาว สานด้วย
ตอกผิวไม้ไผ่สีธรรมชาติ และก่องข้าวดอก ใช้ตอกผิวไม้ไผ่ย้อมสีมะเกลือ สานสลับกับตอก
สีธรรมชาติ ยกดอกเป็นลวดลายเฉพาะด้านนอก ขาก่องข้าวทำ �ด้วยไม้สัก หูร้อยเชือกทำ�
ด้วยหวาย โดยทั่วไปก่องข้าวดอกจะมีรูปทรงต่างๆ กัน เช่น ก่ องข้าวคอกิ่ว ก่องข้าวคอเลิง
และลวดลายหลายแบบ เช่น ลายดอกหลวง ลายดอกจั นแปดกลีบ ลายดอกกำ�บ้ ง
ลายดอกกำ�บี้ nลายดอกกาบจุม เป็นต้น
คุณลักษณะพิเศษของก่องข้าวดอกบ้านไผ่เมืองมาย คือ สาน ๒ ชั้น ทำ�ให้ระบาย
อากาศและรักษาความชื้นได้ดีช่วยป้องกั นไม่ให้ข้าวแฉะหรือแห้ งเกินไป รักษาคุณภาพของข้าวไว้ได้นาน
ก่องข้าวดอกที่มีลวดลายสวยงามต้องใช้ทักษะในการสานเป็นพิเศษ จึงมักใช้ในโอกาสสำ�คั ญ เช่น ต้อนรับแขก
ถวายอาหารพระ ฯลฯ
ก่องข้าวดอก ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติประจำ�ปีพุทธศักราช ๒๕๕๗