Page 171 - dcp3

160
โรงเรียนช่างฝีมือในวังฝึกอบรมวิชาชีพ ช่างปักสะดึง เป็นอีกหน่วยงานหนึ่งที่ยังคงให้ความรู้ใน กระบวนงาน
ด้านงานช่างสะดึง ซึ่ งใช้กระบวนการปักในรูปแบบต่างๆ เพื่อเป็นการสร้ างบุคลากรที่ปฏิบัติ งาน ในสาขานี้ให้เพิ่มขึ้ น
เป็นการสืบทอดกระบวนการงานช่างให้ คงอยู่ต่อไป
การสะท้อนสภาพสังคมไทย
งานช่างสนะ คือ ช่างที่ผู้มีความชำ �นาญในงานฝีมื อด้านเครื่องผ้าและหนังในการสร้ างงาน ด้วยการเย็ บ ปัก
ชุน สร้างสรรค์ จากเครื่องผ้า เครื่องหนั ง หรือกระดาษ ให้เกิดเป็ นชิ้นงานที่มีผ่านกระบวนการ ตัดแบบ เย็บแบบ
ปักแบบ สร้างสรรค์ ชิ้นงานให้เกิดเป็ นลวดลายโดยใช้วัสดุในการปักสิ่งของเครื่ องใช้ต่างๆ ได้แก่ กระเป๋า ย่าม หมอน
ซองบุหรี่ ตาลปั ตรหรือพัดยศ เครื่องใช้ในงานพระราชพิ ธี เครื่องบูชา เครื่องแต่ งกายชุดโขน-ละคร (โดยนำ�แบบอย่าง
มาจากเครื่องต้นเครื่ องทรงของพระมหากษัตริย์) เป็นต้น ไม่มีการใช้แพร่หลายทั่วไป ทำ�ให้ช่างที่ปฏิบัติงานด้านช่าง
สนะเริ่มเลือนหายไป ขาดการสืบทอด และด้วยกระบวนการทำ�งานที่มี ความประณีตบรรจง อีกทั้ งการสร้างงาน
ในแต่ละชิ้นใช้เวลานาน และเทคนิควิธี การงานปักแต่ละแบบมีความยาก และต้องใช้ ทักษะสูง ประกอบกับปัจจุบัน
ความก้าวหน้าด้านเทคโนโลยีสูงทำ�ให้ มีการเปลี่ยนรู ปแบบของงานโดยใช้เทคนิ คสมัยใหม่ เช่ น การปักไหมด้ วย
เครื่องจักรจะประหยั ดทั้งเวลาและต้นทุน งานฝีมือจึงได้รับความนิยมเฉพาะกลุ่มที่มีความชื่นชอบเท่านั้น
คุณค่า
ช่างสนะ เป็ นช่างที่สร้างสรรค์งานที่เกี่ยวเนื่องกั บงานผ้า หนัง และกระดาษ ผู้ทำ�งานต้ องมีความเข้ าใจถึง
กระบวนการทำ�งาน รู้ จักวัสดุที่ใช้ สร้างงาน สามารถเลือกวัสดุที่จะใช้ให้เหมาะสมกับการสร้างงานไม่ว่าจะเป็นสีของ
ไหม รูปแบบของเลื่อม ลักษณะของดิ้นแบบต่างๆ ช่างต้องมี ทักษะ เข้ าใจเทคนิค สามารถแก้ปัญหาในการปฏิบัติงาน
ซึ่งวิธี การปักแต่ละแบบของวัสดุ แต่ละชนิดมีวิ ธีการทำ�งานที่แตกต่างกันในการทำ �ให้เกิดเป็นลวดลายในการปักดิ้น
ไหม เลื่อม แล่งต่ างๆ นำ�มาเข้ ารูปเข้าทรง เป็ นผ้าม่าน ผ้าหน้าโขนเรื อพระราชพิธี เครื่องสูง ตาลปัตร พั ดรอง
รวมถึงเครื่องแต่ งกายโขนละครและหุ่นไทยที่มี ความประณีตสวยงาม ช่ างที่ปฏิบัติงานด้านช่างสนะเริ่มเลือนหายไป
ขาดการสืบทอด และด้วยกระบวนการทำ�งานที่มีความประณีตบรรจง อีกทั้งการสร้างงานในแต่ละชิ้นใช้เวลานาน และ
เทคนิควิธีการงานปักแต่ละแบบมีความยาก และต้องใช้ทักษะสูงเพื่ อเป็นการสืบทอดงานศิ ลปกรรมที่เกี่ยวเนื่องกั บ
งานผ้าภายใต้ งานช่างสนะ ให้ คงอยู่คู่สั งคมไทยต่อไป
สถานภาพปัจจุบันของการถ่ ายทอดความรู้และทักษะที่เกี่ ยวข้อง
สำ�นักช่างสิบหมู่ ตั้งกลุ่มงานช่างปิ ดทองประดับกระจก และช่างสนะ สำ�นักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร เพื่อดำ�เนิน
งานด้านเครื่องผ้า สืบทอดงานที่เกี่ยวเนื่องกับงานผ้ า เช่น งานผ้าทองลายฉลุ ผ้าลายทองแผ่ลวด ผ้าม่าน ผ้าหน้าโขน
เรือพระราชพิธี รวมทั้งพัฒนางานด้านการปักดิ้ น ปักไหม เลื่อม แล่ งต่างๆ การเข้ารูป เข้าทรง เครื่ องสูง ตาลปัตร
พัดรอง รวมถึงเครื่องแต่งกายโขนละครและหุ่นไทยในลำ�ดับต่อไป อีกทั้งดำ�เนินการสืบทอดกระบวนการงานช่างผ้าลาย
ทองแผ่ลวด โดยร่วมกันดำ�เนินงานระหว่างบุคลากรภายในหน่วยงาน ถ่ายทอดความรู้ จากรุ่นพี่สู่รุ่นน้อง และยังส่งเสริม