Page 142 - dcp3

131
การสะท้อนสภาพสังคมไทย
คติความเชื่อของชาวอีสาน มีความเชื่อในฮีตหรือจารีตการถวาย “ผาสาทเผิ่ง” หรือต้นดอกผึ้งว่า ทำ �ถวายเพื่อ
เป็นพุทธบูชา อุทิศส่วนบุญส่วนกุ ศลให้แก่ผู้ล่วงลับไปแล้ว ดังนั้นเมื่ อในชุมชนญาติมิตรพี่น้องในชุมชนถึงแก่กรรมลง
ก็จะช่วยงานศพคนละไม้คนละมื อ การทำ�ต้นดอกผึ้งจะทำ�ให้เสร็จก่อนวั นเก็บอัฐิ ผู้ตาย ในวันเก็บอัฐิ ญาติพี่น้องจะ
แห่ต้นผึ้งไปด้วย หลังจากใช้ ก้านกล้วยคีบแปรอัฐิ เป็ นรูปคนกลั บธาตุใหม่ นำ�ต้ นดอกผึ้งมาวางบริเวณแปรอั ฐิ นิมนต์
พระสงฆ์บังสุกุลกลบบนธาตุอั ฐินั้น ดังนั้น ต้ นผึ้งหรือหอผึ้งนั้นมีความสัมพั นธ์อันเกี่ยวพันกับจารีตของชาวอีสานอย่าง
แน่นแฟ้นและถือเป็นฮีตคองปฏิบัติมาจากบรรพบุรุษหลายชั่วอายุคน
พิธี กรรมในจารีตการถวายปราสาทผึ้ ง ขึ้นอยู่กับจารี ตของการทำ �ปราสาทผึ้งแต่ละชนิ ดแต่ละประเภท
กล่าวคือ ปราสาทผึ้งแบบโบราณ ทรงหอผีหรือมณฑป จะแห่แหนไปถวายพระสงฆ์เพื่ออุ ทิศให้กับบรรพบุรุษที่ล่วงลับ
จะมีคำ�กล่าวถวายดั งนี้ “อิมานิ มะยังภันเต มธุบุปยะ ปะสาทัง” บางชุมชนจะถวายกันทั้งคุ้มทั้งหมู่บ้าน จะนิมนต์
พระสงฆ์สวดชัยมงคลคาถาในหมู่บ้าน (ใจบ้าน) ๓วัน ๓ คืน แล้วจึ งแห่ปราสาทผึ้งนั้ นไปถวายวัดต่อไป
ปัจจุบัน ปราสาทผึ้งเป็นที่รู้จักกันทั่วไปว่าเป็นประเพณีของชาวอี สานในช่วงเทศกาลออกพรรษา ที่มีการจั ดทำ�
ของคุ้มวัดต่างๆ ปราสาทผึ้ งมีการประกวดประชันกั นอย่ างงดงาม และมีการจัดขบวนแห่แหนเป็นที่สนุ กสนาน
จนเป็นประเพณีที่ดึงดูดประชาชนให้มาร่วมงานกั นมากยิ่งขึ้น
สถานการณ์ปัจจุ บัน
ปัจจุบันการสร้ างสรรค์ปราสาทผึ้งจะพบอยู่ในชุ มชนต่ างๆ ในภาคอีสานและบางพื้นที่ในภาคกลาง เช่ น
ที่อำ�เภอหนองแซง จังหวัดสระบุรี และที่จังหวัดปราจี นบุรี ซึ่งเป็นชุมชนไทยพวน บางท้องที่สร้ างสรรค์ตามรูปแบบ
ดั้งเดิ มที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุ ษ มิได้ เปลี่ยนแปลงรูปร่างรูปทรง แต่ บางท้องที่ปรับเปลี่ยนตามกระแสของสังคม
ปัจจุบัน จึงเป็นปัจจัยหนึ่ งที่ทำ�ให้มรดกภูมิ ปัญญาแขนงนี้ เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม แต่ที่บ้านโพนทราย ตำ�บลบ้านไทย
อำ�เภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี ยังคงรักษาประเพณีการแห่และการสร้างปราสาทผึ้งแบบดั้งเดิม มีการรักษา และ
สืบทอดศิลปะงานสร้ างฝีมื อ การแทงหยวก และจัดทำ�ปราสาทผึ้ง อย่างงดงาม โดยการถ่ายทอดให้เยาวชน ในชุมชน
และผู้สนใจทั่วไป จนสามารถสร้างเยาวชนให้เป็นผู้ถ่ายทอดต่อๆ กันไปได้
ปราสาทผึ้ง ได้รั บการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติประจำ�ปีพุทธศักราช ๒๕๕๘