Basic HTML Version
124
บายศรี
เรี
ยบเรี
ยงโดย บุ
ญชั
ย ทองเจริ
ญบั
วงาม
บายศรี
เป็
นเครื่
องใช้
ในพิ
ธี
สู่
ขวั
ญทำ
�ด้
วยใบตอง
กล้
วย ซึ่
งแฝงคติ
ความเชื่
อว่
าขวั
ญเป็
นสิ่
งสำ
�คั
ญและมนุ
ษย์
ทุ
กคนจะต้
องมี
ขวั
ญ จึ
งก่
อให้
เกิ
ดการทำ
�ขวั
ญเพื่
อเป็
น
สิ
ริ
มงคลอยู่
กั
บตั
วตลอดไป บายมาจากภาษาเขมร แปลว่
า
ข้
าวและศรี
มาจากภาษาสั
นสกฤต แปลว่
าสิ
ริ
มงคล
มิ่
งขวั
ญบายศรี
จึ
งมี
ความหมายว่
าข้
าวขวั
ญหรื
อข้
าวที่
มี
สิ
ริ
มงคลเป็
นมิ่
งขวั
ญบายศรี
จะมี
เครื่
องประกอบ คื
อข้
าว
สุ
กที่
หุ
งตั
กเอาที่
ปากหม้
อไข่
ต้
มและมี
เครื่
องบริ
วาร คื
อ
สำ
�รั
บคาวหวานประกอบอี
กด้
วย จะเห็
นได้
ว่
าทุ
กช่
วงชี
วิ
ต
ของคนตั้
งแต่
แรกเกิ
ดจนกระทั่
งเข้
าสู่
วั
ยชรา จะมี
เรื่
องการ
ทำ
�ขวั
ญต่
างๆ ที่
เกี่
ยวกั
บการดำ
�เนิ
นชี
วิ
ตของคนไทย เช่
น
ทำ
�ขวั
ญแรกเกิ
ดทำ
�ขวั
ญเดื
อน การโกนผมไฟ การเลื่
อนยศ
เลื่
อนตำ
�แหน่
งการกลั
บสู่
บ้
านเกิ
ดเมื
องนอน การต้
อนรั
บ
แขกผู้
มาเยื
อน ซึ่
งล้
วนแต่
เป็
นการปฏิ
บั
ติ
เพื่
อความเจริ
ญ
รุ่
งเรื
องมั่
นคงของชี
วิ
ตเสริ
มสร้
างพลั
งจิ
ตใจและการดำ
�เนิ
น
ชี
วิ
ตให้
มี
ความราบรื่
นดั
งนั้
นบายศรี
จึ
งจั
ดเป็
นสั
ญลั
กษณ์
หนึ่
งของพิ
ธี
กรรมที่
เกี่
ยวข้
องกั
บวิ
ถี
ชี
วิ
ตของคนไทย
ปั
จจุ
บั
นการประดิ
ษฐ์
บายศรี
จะพบเห็
นทั่
วไป
ในในชุ
มชนทั่
วทั้
ง ๔ ภาคของประเทศไทย ซึ่
งแต่
ละ
ภู
มิ
ภาคจะมี
รู
ปลั
กษณ์
และวิ
ธี
การประดิ
ษฐ์
ที่
แตกต่
างกั
น
เช่
น บายศรี
ภาคเหนื
อ บางท้
องที่
จะเรี
ยก “ขั
นศรี
”
ทำ
�ด้
วยใบตอง กำ
�หนดชั้
นของบายศรี
มี
ตั้
งแต่
ชั้
นเดี
ยว
จนถึ
ง ๙ ชั้
น นิ
ยมนั
บเลขคี่
เช่
นเดี
ยวกั
บภาคกลาง
แต่
การกำ
�หนดชั้
นจะขึ้
นอยู่
กั
บฐานั
นดรศั
กดิ์
ของ
ผู้
รั
บขวั
ญ บายศรี
ภาคใต้
ส่
วนใหญ่
ใช้
ต้
นกล้
วยมาทำ
�เป็
น
หลั
กของบายศรี
ตั
วบายศรี
ใช้
ใบตองพั
บประดั
บประดา
ด้
วยดอกไม้
บางท้
องที่
ใช้
ใบพลู
มาพั
บทั
บซ้
อนคล้
ายกั
บ