Page 12 - dcp3

1
การขึ้นทะเบียนมรดกภูมิปั ญญาทางวัฒนธรรมของชาติ
มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม เป็นสมบัติอันล้าค่าที่บรรพบุรุษได้สร้างสรรค์ สั่งสม และสืบทอดมาถึงลูกหลาน
รุ่นต่อรุ่น มรดกภูมิ ปัญญาทางวัฒนธรรม หมายถึง การปฏิบัติ การเป็นตัวแทน การแสดงออก ความรู้ ทักษะ ตลอด
จนเครื่องมือ วัตถุ สิ่งประดิษฐ์ และพื้นที่ทางวัฒนธรรมที่ เกี่ยวเนื่องกับสิ่งเหล่านั้น ซึ่งชุมชน กลุ่มชน และในบางกรณี
ปัจเจกบุคคล ยอมรับว่าเป็นส่วนหนึ่ งของมรดกทางวัฒนธรรมของตน มรดกภูมิ ปัญญาทางวัฒนธรรมซึ่งถ่ายทอดจาก
คนรุ่นหนึ่งไปยังคน อีกรุ่ นหนึ่งนี้ เป็นสิ่งซึ่งชุมชนและกลุ่มชนสร้างขึ้นใหม่อย่างสมํ่าเสมอ เพื่อตอบสนองต่อสภาพ
แวดล้อมของตน เป็นปฏิ สัมพันธ์ ที่กลุ่มชนมีต่อธรรมชาติ สังคม และประวัติศาสตร์ของตน และทำ �ให้กลุ่มชนเกิด
ความรู้สึก สำ�นึกในอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของตน
การประกาศขึ้นทะเบียนมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ เป็นหนทางหนึ่งในการปกป้องคุ้มครองเพื่ อ
ไม่ให้เกิดการสูญเสี ย อัตลักษณ์ และสูญเสี ยภูมิ ปัญญาที่ เป็นองค์ความรู้ ทางวัฒนธรรมซึ่ งเป็นข้ อมูลสำ �คัญของ
ประเทศชาติ และยั งเป็นหนทางหนึ่งในการประกาศความเป็ นเจ้าของมรดกภูมิ ปัญญาทางวั ฒนธรรมต่างๆ
ในขณะที่ยังไม่มีมาตรการทางกฎหมายที่จะคุ้มครองมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ ทั้งนี้ งานช่ างฝีมื อดั้งเดิม
เป็น ๑ ใน ๗ สาขาของมรดกภูมิ ปัญญาทางวัฒนธรรมที่กรมส่งเสริมวัฒนธรรมประกาศขึ้นทะเบียนมรดกภูมิปัญญา
ทางวัฒนธรรมของชาติ
ความหมายของงานช่างฝีมือดั้งเดิม
งานช่างฝีมื อดั้งเดิม หมายถึ ง ภูมิปัญญา ทักษะฝีมือช่ าง การเลือกใช้วัสดุ และกลวิธี การสร้างสรรค์ ที่แสดงถึง
อัตลักษณ์ สะท้อนพัฒนาการทางสั งคม และวัฒนธรรมของกลุ่มชน
ประเภทของงานช่างฝีมือดั้งเดิ ม
๑. ผ้าและผลิตภัณฑ์ จากผ้า หมายถึง ผลผลิตที่ เกิดจากการทอ ย้อม ถัก ปัก ตีเกลี ยวยก จก มัดหมี่
พิมพ์ลาย ขิด เกาะ/ล้ วง เพื่อใช้เป็น เครื่องนุ่งห่ม และแสดงสถานภาพทางสั งคม
๒. เครื่องจักสาน หมายถึง ภาชนะเครื่องใช้ ประจำ�บ้านที่ทำ�จากวัตถุ ดิบในท้องถิ่น เช่น ไผ่ หวาย
กระจู ลำ�เจียก โดยนำ�มาจักและสาน จึ งเรียกว่า เครื่องจักสาน กลวิธี ในการทำ�เครื่องจักสาน ได้แก่ การถัก ผูกรัด
มัด ร้อย โดยใช้ตอก หวาย เพื่อให้เครื่องจักสานคงทนและคงรูปอยู่ได้ ตามต้องการ
๓. เครื่องรัก หมายถึ ง หัตถกรรมที่ใช้ รักเป็นวัสดุ สำ�คัญในการสร้างผลงาน เช่น ปิดทองรดนํ้ า ภาพกำ�มะลอ
ประดับมุก ประดับกระจกสี ปั้นกระแหนะ และเขิ น รักหรื อยางรัก มีคุณลักษณะเป็นยางเหนียว สามารถเกาะจับพื้น
ของสิ่งใดสิ่งหนึ่ งที่ประสงค์จะทา หรือถมทับหรือเคลือบผิวได้ดี ทำ�ให้เป็นผิวมันภายหลังรักแห้งสนิ ท มีคุ ณภาพคงทน
ต่อความร้ อน ความชื้น กรดหรือด่างอ่อนๆ และยังเป็นวัสดุที่ใช้เชื่อมสมุกหรื อสีเข้าด้วยกัน
บทนำ�