Page 106 - dcp2

95
สภาพปัจจุบั นของควายไทย
ปัจจุบันควายไทยมีจำ�นวนลดน้อยลงเรื่อยๆ เพราะสาเหตุ หลายประการประกอบกัน คื อ ชาวนาไทย ส่วนใหญ่นิยม
ใช้ เครื่องจักรทุ่ นแรงหลายชนิดหลายขนาดมาใช้ไถนากันมากขึ้น จึงทำ�ให้เวลาการไถนาไม่ พร้อมกัน และต่างพากันปรับ
พื้นที่นาให้เป็ นผืนใหญ่ขึ้น เพื่อให้เหมาะกับการใช้เครื่องจักรมากขึ้น รวมทั้งใช้รถเกี่ยวข้ าวที่สีพ่นข้าวแทนการนวดข้าวไป
พร้ อมกัน จึ งมีการใช้แรงงานควายน้ อยลงเรื่อยๆ ประกอบกับ พื้นที่ทำ�เลเลี้ยงสัตว์ ทั้งที่เป็นป่าโคกและทุ่งหญ้าป่าทามลด
น้อยลง เพราะทางหน่วยงานรัฐประกาศเป็นพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติและป่าเขตอุทยานแห่ งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช รวมทั้ง
มี นายทุนบุกรุกพื้ นที่ทำ�เลเลี้ยงสัตว์และมี การพัฒนาแหล่ งนํ้าขุดลอกหนองคลองบึงที่มักมุ่งเน้นการกักเก็บนํ้าใช้และเลี้ยง
ปลาที่เป็นรูปแบบราชการที่มี ลักษณะลาดชันและลึก จนทำ�ให้ควายลงเล่นนํ้าและ ทำ�ปลักไม่ ได้ ชาวบ้านหลายถิ่นหลาย
ภูมิภาคต่ างหันมานิยมบริโภคเนื้อวัวกันมากกว่าเนื้อควาย จึงทำ�ให้จำ�นวน คนเลี้ยงควายและจำ�นวนควายลดน้อยลงอย่าง
น่าเป็นห่วง
ชุมชนที่ปฏิบั ติและสืบสานภูมิปัญญาการคัดเลือกควายไทย
ขณะที่ ควายไทยมีแนวโน้มที่จะลดปริมาณลงเรื่อยๆ จนเป็ นวิกฤตความเสี่ยงดังกล่าวนี้ แต่ก็ยังพบว่า มีบางชุมชน
ที่ยังมีการเลี้ยงควายกันอยู่บ้าง เพราะยังมีบริเวณพื้นที่ทำ�เลเลี้ยงควายตามบริ เวณที่ลุ่ มทาม-บุ่ง ของที่ราบลุ่มนํ้าสงคราม
ในเขตตำ�บลท่าบ่อสงคราม อำ�เภอศรีสงคราม จังหวัดนครพนม โดยเฉพาะควายของ ชาวบ้านดอนมะจ่าง บ้ านดอนแดง
บ้านดอนสมอ และบ้านท่าบ่อ ยังมีควายรวมๆ กันทั้ง ๔ หมู่บ้าน ไม่น้อยกว่า ๑,๐๐๐ ตัว
นอกจากนี้ ยังมีหน่วยงานราชการ และองค์กรเอกชนที่ เห็นวิกฤตความเสี่ยงของควายไทย ด้วยการรวมตัวกันจัดตั้ง
โครงการและศู นย์ต่ าง ๆ ขึ้นเพื่ออนุรักษ์และฟื้นฟูสายพันธุ์ควายและวิถีชี วิตควายที่มีความสัมพันธ์และผูกพันกับคนไทย
มาแสนนานหลายแห่ง เช่น
 ศูนย์อนุรักษ์และพัฒนาควายสุ พรรณบุรี จังหวัดสุพรรณบุรี
 ศูนย์อนุรักษ์ควายไทยเขางาม ใกล้ วัดพระนอนจักรสีห์ อำ �เภอเมือง จังหวัดสิงห์บุรี
 โรงเรียนฝึกอบรมคนเลี้ยงควาย ตำ �บลบ้านนํ้ าเที่ยง อำ�เภอเมือง จั งหวัดอุ ดรธานี
 ศูนย์อนุรักษ์ควายไทย ฟาร์ มปานชีวา เทศบาลเมืองหนองบัวลำ�ภู จังหวัดหนองบัวลำ �ภู
 โครงการอนุรั กษ์ควายไทย ฟาร์ มมหาวิทยาลั ยมหาสารคาม ตำ�บลนาสีนวน อำ�เภอกั นทรวิชัย จั งหวัด
มหาสารคาม
 โครงการรวมใจภักดิ์อนุรักษ์ควายไทย จังหวัดมุกดาหาร
 กลุ่มอนุ รักษ์และพัฒนาควายไทยอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี
 กลุ่มอนุ รักษ์และพัฒนาควายโนนอุ ดม-โนนสว่าง จังหวัดขอนแก่ น
 กลุ่มอนุ รักษ์และพัฒนาควาย ตำ�บลหมูม้น อำ �เภอเชียงขวัญ จังหวัดร้อยเอ็ด
 กลุ่มอนุ รักษ์และพัฒนาควายศรี สงคราม จังหวัดนครพนม
 กลุ่มอนุ รักษ์และพัฒนาควายอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
 กลุ่มอนุ รักษ์และพัฒนาควายกาฬสินธุ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
 กลุ่มอนุ รักษ์และพัฒนาควายสุรินทร์ จังหวัดสุ รินทร์