Page 85 - dcp1

76
การเล่นลู กข่างของชาวม้ง ในภาคเหนือ
การเล่นลูกข่ างของชาวม้ง ในภาคเหนือ หรือที่เรียกกั นว่า “เดาต้อลุ๊” เป็ นการเล่นอีกอย่ างหนึ่งที่นิยมเล่นกันใน
วันขึ้นปีใหม่ของม้ง เป็ นการเล่นสำ�หรับผู้ชายโดยเฉพาะ การเล่นลูกข่างในโอกาสเช่นนี้จะแยกเล่นเป็นวงผู้ใหญ่และวงเด็ก
จุดประสงค์การเล่นเพื่อความสนุ กสนานสร้างความสัมพันธ์กับเพื่ อนบ้านด้วยกัน
วิธีการทำ�ลู กข่างของชาวม้ง
สำ�หรับลักษณะของลูกข่ าง จะทำ�มาจากไม้ กล่าวคือ จะมีการนำ�ท่อนไม้ขนาดเส้ นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๓ - ๕
เซ็นติเมตร ตามความต้องการ และความเหมาะสมของผู้เล่ น นำ�มาตัดเป็ นท่อนๆยาวประมาณท่ อนละ ๕ นิ้ว แล้วนำ�ไม้ที่
ตัดเป็นท่อนนั้นมาทำ�การตัดแต่งตามต้องการ โดยส่วนหัวจะมีลั กษณะทู่ๆ ราบเรียบในขณะที่ส่วนหาง หรือส่วนที่ใช้หมุ น
ยืนพื้นนั้นจะทำ�ให้มีลักษณะแหลมคล้ ายดินสอ ลูกข่างม้งจะไม่นิยมทำ �เดือยอย่ างลูกข่ างไทย
วิธีการเล่น
๑. นำ�ไม้ ที่ผูกเชือกยาวประมาณสองถึงสามเมตรมาม้ วนรอบลูกข่ าง โดยมือข้างหนึ่ งจะถือลู กข่างที่ถูกเชือกหมุน
พันรอบไว้ และมืออี กข้างจะถือไม้ ที่ผูกเชือกที่หมุนรอบลูกข่ างไว้
๒. ขว้างหรือเหวี่ยงลูกข่างโดยเอามือทั้งสองสะบัดไปข้างหน้า พร้อมดึงไม้ที่ผูกเชือกไว้อย่างแรง ลูกข่างจะตกสู่พื้ น
แล้วหมุน
๓. การเล่นจะแบ่งผู้เล่นออกเป็นสองฝ่าย ฝ่ายหนึ่งจะเป็นฝ่ายขว้างลูกข่างให้ไปหมุนอยู่ ในวงกลม ส่วนอี กฝ่าย
จะไปยืนห่างจากวงกลมในที่ที่กำ�หนดไว้ แล้วขว้างลูกข่ างของตนให้ไปกระทบลูกข่างฝ่ายตรงข้ามที่กำ�ลั งหมุนอยู่ เรียกว่า
“การตีลูกข่ าง”
๔. จะทำ�การเล่นทีละคู่ โดยฝ่ายที่ตีนั้นจะต้องพยายามตีลูกข่างให้ถูกมากที่สุด ซึ่งถ้าหากทำ�การตีถูกมาก
ก็จะสามารถตีต่อไปได้ แต่ หากตีไม่ถูกก็ จะต้องเปลี่ ยนมาเป็นฝ่ายหมุนลูกข่างให้อี กฝ่ายผลัดไปเป็นฝ่ายตีแทน