Page 71 - dcp1

62
ตีขอบกระด้ง
เรียบเรียงโดย รองศาสตราจารย์ชัชชัย โกมารทัต
ตีขอบกระด้งเป็นกีฬาพื้นเมืองที่เล่ นกันทั่วไปในจังหวัดต่างๆ ของภาคใต้ เป็นการเล่นของเด็กๆ ที่นำ�อุปกรณ์เครื่องใช้
ในบ้านที่ไม่ใช้ แล้ว มาเป็นเครื่องเล่ นแข่งขันเพื่อออกกำ�ลังกาย และเพื่อความสนุกสนานรื่นเริงร่วมกันโดยใช้กระด้งเก่ าๆ
เช่น กระด้งตากปลา กระด้งฝัดข้ าว ซึ่งมี ใช้กันอยู่ทั่วไปแทบทุกบ้านในสมัยก่อน เมื่อตัวกระด้งขาดก็จะนำ�ขอบกระด้ งซึ่ง
มีลักษณะเป็นวงกลมมาตี ให้กลิ้งไปตามพื้นแข่ งกัน (พูลศรี กนกวิจิตร, ๒๕๒๖) ไม่ปรากฏหลักฐานว่าเริ่มมีการเล่นตีขอบ
กระด้งกันตั้งแต่เมื่อใด แต่จากหลักฐานพบว่ าน่าจะมีการเล่นตีขอบกระด้งกันแล้วในสมัยรัชกาลที่ ๗ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
ก่อน พ.ศ.๒๔๘๐ (ชัชชั ย โกมารทัต, ๒๕๒๗) มักเล่นในเวลาว่ าง เช่นเมื่อไปช่ วยกันตากปลา ทำ�ปลาแห้ง ไปช่วยงาน
นวดข้าว ตำ�ข้าว ฝัดข้ าว ก็จะมีการเล่ นสนุกสนานเป็นการคลาความเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้าจากการทำ�งาน ในปัจจุบันไม่ค่อย
นิยมเล่นกันแล้ว เด็กๆ หันมาใช้ยางล้อจักรยาน หรือยางล้อรถจั กรยานยนต์ตีเล่ นแทน จะมีให้เห็นบ้างเฉพาะในชนบท
บางพื้นที่เท่านั้น และเนื่องจากเป็นการเล่นที่ทรงคุณค่าในหลากหลายด้ าน จึงสมควรต้องมีการฟื้นฟูพัฒนาการเล่นนี้ ให้
คงอยู่ มี ชีวิตชี วาเป็นประโยชน์แก่คนในรุ่นปัจจุบันและรุ่นต่อๆ ไปยิ่งขึ้น
ตีขอบกระด้งสะท้ อนถึงวิถีชีวิตจริ งของชาวบ้านในภาคใต้ของไทย ที่ประกอบอาชี พหลักในการทำ�การประมง และ
การทำ�นา โดยมี การใช้กระด้งเป็นอุปกรณ์ช่วยในการประกอบอาชีพ และแปรรูปวั ตถุดิ บให้มี คุณค่ายิ่ งขึ้นเช่นใช้ในการ
ตากปลาเพื่อทำ�ปลาแห้ง ใช้ในการฝัดข้าวเพื่อให้ได้ข้าวที่ สะอาด มีคุณค่ายิ่งขึ้น ซึ่งวิธีเล่นด้วยการใช้ยางรถจักรยานมาตีให้
กลิ้งไปอาจมีให้เห็นบ้างในบางประเทศ แต่การนำ�เอาขอบกระด้งที่ตัวกระด้งขาดเหลือแต่ขอบกระด้ งที่เป็ นวงกลมมาตีให้
กลิ้งไปตามพื้นแข่งกัน เป็นการเล่นที่ไม่ พบเห็นในประเทศอื่ น นับเป็นเอกลักษณ์ไทยที่สะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาไทย
ในการสร้างเครื่องมื อเพื่อช่ วยในการประกอบอาชีพ ประมง ทำ �นาและรู้จักประยุกต์ ของใช้ในชีวิตประจำ�วั น เช่นกระด้ง
มาเป็นอุปกรณ์เล่นกีฬาเพื่อการผ่อนคลายและสนุกสนานร่วมกัน และเป็นการเรียนรู้วัฒนธรรมการใช้ชีวิตของชาวประมง
และชาวนาไทย ที่เกี่ยวกับประโยชน์และคุณค่าของกระด้ง
ตีขอบกระด้ง เล่นได้ ทุกโอกาสที่ว่าง มั กเล่นเป็นการผ่ อนคลายความตึงเครียดจากการช่วยงานเพื่อนบ้านเช่ น
งานนวดข้าว ตำ�ข้าว เป็นต้น โดยมักเล่นกันในหมู่เด็กๆ ทั้งชายและหญิง จำ�นวนผู้เล่นตั้งแต่ ๒ คนขึ้นไป อุปกรณ์การเล่น
ประกอบด้วย ขอบกระด้งเก่ าๆ ที่ตัวกระด้งขาดแล้ ว เหลือแต่ขอบกระด้งที่เป็นวงกลมคนละ ๑ อั น และตีขอบกระด้ง
เป็นไม้ขนาดเท่าหัวแม่มือยาวประมาณ ๑ ฟุต คนละ ๑ อั น โดยทั่วไปจะเล่นบริเวณลานกว้างมีพื้นราบเรียบทั่วไป เช่น
ลานบ้าน สนามหญ้าหรือที่ว่างทั่วไป โดยกำ �หนดเส้นยาว ๒ เส้นขนานกันเป็นเส้นเริ่มและเส้นชัยให้มี ระยะห่างกันประมาณ
๕๐-๖๐ เมตร