Page 369 - บูรพศิลปิน58

354
บูรพศิลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
นายใหญ่ วิเศษพลกรั ง
ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง
(เพลงพื้นบ้าน - เพลงโคราช) พุทธศักราช ๒๕๓๙
เกิด ๓๑ มกราคม พ.ศ. ๒๔๖๓ ที่จังหวัดนครราชสีมา
ถึงแก่กรรม ๓๐ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๔
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๖ - รัชกาลที่ ๙)
ประวัติและการทำ�งาน
นายใหญ่ วิเศษพลกรัง เป็ นบุตรคนที่ ๒ ในจำ�นวน ๕ คน ของนายเทิ่ ง
และนางแจ้ง อาชีพทำ�นา สมรสกับนางจอย รักกลาง ซึ่งเป็นตระกูลหมอเพลงโคราช
ตระกูลหนึ่งในโคราช เรียนจบชั้นประถมปีที่ ๕ จากโรงเรียนวัดตะคร้อ อำ�เภอคง
จังหวัดนครราชสีมา
แรงบันดาลใจที่ทำ�ให้ นายใหญ่ อยากฝึกเพลงโคราชคือ ได้ไปดู เพลง
โคราชในวันสงกรานต์ เกิ ดความประทับใจอย่างยิ่ง จึงขอร้องให้บิดาสอนให้ บิดา
ก็สอนให้เท่าที่จำ�ได้จากหมอเพลงรุ่นเก่าๆ จนนายใหญ่ว่าเพลงโคราชได้ เมื่อเรียนชั้นประถมปีที่ ๒ (พ.ศ. ๒๔๗๕)
เมื่อออกจากโรงเรียน อายุได้ ๑๖ ปี บิดาเห็ นแววการเป็นหมอเพลงได้ไปจ้างครู ทั่ง บ้านมะขามเฒ่า มาสอน
ว่าเพลงโคราช นายใหญ่จึงพอใจเป็นอย่างยิ่ง ประกอบกับเป็นผู้มี สติปัญญาว่องไวเรียนเพียง ๘ เดือน ก็สามารถว่าเพลง
โคราชได้ตลอดคืนจนรุ่ งสว่าง เรียนอยู่ประมาณ ๒ ปี ออกว่าเพลงได้ ๗ ครั้ง ถือเป็นประสบการณ์ ที่ดี ครั้นอายุ ๑๘ ปี
ออกเล่นเพลงเป็นอาชีพครั้งแรก ได้ค่าจ้างคื นละ ๕ - ๖ บาท เมื่อมีความรอบรู้ มากขึ้นได้มอบตัวเป็นศิษย์ครูบุตร
ศรีนอก แห่งบ้านบัวกระจาย ได้เพลงประมาณ ๑๐๐ กลอน ในปีเดียวกันจึงได้ขอเรียนวิ ชาเข้ากรรมหรือเรี ยกว่า คาถา
มุตโตกับครู ทองอยู่ พวกขุนทด แห่งบ้านสีมุ ม ลูกศิษย์หลวงพ่อเนตร ซึ่งเป็นสิ่งยืนยันได้อย่างชัดเจนแล้วว่านายใหญ่ได้
ตัดสินใจโดยเด็ดขาดแล้วที่จะดำ�เนินชีวิตเป็ นนักเพลงโคราช เพราะเชื่อกันว่า คาถามุ ตโตจะช่วยส่งเสริมให้ เล่นเพลง
โคราชได้สำ�เร็จ รวบรวมไว้ด้วยคาถามากมาย เช่น หัวใจพระจันทร์ มหาเสน่ห์ให้คนนิยมชมชอบ หัวใจพระมโหสถ หัวใจ
นักปราชญ์ หัวใจพระปาฏิโมกข์ ให้มีสติ ปัญญาเฉียบแหลม รอบรู้แตกฉาน เป็นต้น เมื่อเรียนคาถาแล้วก็เข้าพิธีกรรม
ในโบสถ์ ๗ วัน ๗ คืน แล้วก็ออกมาเล่ นเพลงเป็นอาชีพต่อไป
ชีวิตการเป็นอาชีพเล่นเพลงโคราชนั้น นายใหญ่ เข้าสู่ วงการตั้งแต่อายุ ๑๘ ปี จนอายุ ๖๖ ปี จึงเลิกแสดง
ได้รับค่าจ้างจากคืนละ ๕ - ๖ บาท จนถึง ๖๐๐ บาท/คืน เล่นเพลงผ่านมาอย่ างโชกโชนจากเป็นหมอเพลงอิสระ และ
เข้าประจำ�อยู่ในคณะเพลงหลายคณะ เช่น อายุ ๑๘ - ๔๐ ปี เป็นหมอเพลงอิสระ อายุ ๔๑ - ๖๖ ปี เข้ าประจำ�คณะ
แม่สองเมือง คณะหัวรถไฟ คณะนกเล็ก เป็นต้น ช่วงที่อยู่คณะหัวรถไฟมีชื่อเสี ยงโด่งดังมาก เดือนหนึ่ งจะมีวันว่างเพียง
๒ - ๓ วัน ด้วยการแสดงที่มีคุณภาพ ทำ�ให้เป็นที่กล่าวขวัญกันทั่วทั้งจังหวัด ในขณะเดี ยวกันก็รับลูกศิ ษย์ไว้เป็นจำ�นวน
มากทั้งหญิงและชาย เช่น หมอเพลงสุเนตร นางรอง หมอเพลงทองม้วน คอนเมือง หมอเพลงไปล่ บ้านวัด นางเซน
จากคณะทัวร์รถไฟ เป็นต้น
๖๔
สมัยรัตนโกสินทร์