Page 34 - บูรพศิลปิน58

19
บูรพศิ ลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
ปีพระพุทธศักราช ๒๓๖๓ วันพฤหัส เดือนอ้าย ขึ้น ๙ คํ่า ปีมะโรง ในสมัยรัชกาลที่ ๒ ได้รับพระราชทานเลื่อน
สมณศั กดิ์เป็นพระราชาคณะผู้ใหญ่ที่ พระเทพโมลี พระคณาจารย์เอก ฝ่ายคั นถธุระ เมื่ออายุ ได้ ๗๓ ปี มีราชทินนาม
ปรากฏดังนี้ ...พระเทพโมลี ศรีปิฏกธรา มหาคณฤศร บวรสังฆารามคามวาสี สถิต ณ วัดราชสิทธาวาส พระอาราม
หลวง รับพระราชทานนิตยภัต ๔ ตำ�ลึง มีถานานุศักดิ์ ควรตั้ง ถานานุกรมได้ ๔ รูป มีพระครู ปลัด ๑ พระครูสมุ ห์ ๑
พระครู ใบฏีกา ๑ พระครูสังฆวิชิต ๑”
พุทธศักราช ๒๓๖๘ ต่อปีพุ ทธศักราช ๒๓๖๙ เมื่อพระเทพโมลี (กลิ่น) หายจากโรคาพาธ ได้ รับโปรดเกล้าฯ
แต่งตั้งให้ เป็นเจ้าอาวาสวั ดราชสิทธาราม ครองวัดประมาณ ๑ ปี ก็มรณภาพในปลายปีนั้นด้วยโรคชรา สิริอายุ ๘๖ ปี
ผลงานสำ�คัญ
ร่ ายยาวมหาเวสสันดรชาดก กั ณฑ์มหาพน ได้ รับการยกย่ องว่ าดีในเชิ งพรรณนา ไพเราะลึ กซึ้ง
แต่งประมาณ พ.ศ. ๒๓๕๐ ในคราวที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชทรงบำ �เพ็ญพระราชกุศลเทศน์
มหาชาติ “กัณฑ์มหาพน พระมหากลิ่น เปรียญเอก วั ดราชสิทธาราม สำ�แดง” ท่านเป็น ผู้แต่ งเอง จารเอง และสำ�แดง
เอง ต่อมาได้ปรับปรุงแก้ไขเรื่อยมาตามคำ�ติชมของเจ้ากรมสังฆการี ซึ่งเป็นมหาเปรียญเก่า ถึง ๗ ฉบับ
สมเด็ จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิ โนรส ซึ่งเป็นกวี เอกของกรุงรัตนโกสินทร์ ทรงพระนิพนธ์
มหาชาติไว้ถึง ๑๐ กัณฑ์ แต่ไม่ทรงแต่งอยู่ ๓ กัณฑ์ คื อ มัทรี ชูชก มหาพน ส่วนไม่ทรงแต่งกัณฑ์มหาพนนั้น รับสั่งว่า
ถึงจะแต่งก็สู้ของพระเทพโมลี (กลิ่น) ไม่ได้ เพราะของพระเทพโมลี (กลิ่น) มีลักษณะดีพร้ อมทั้งเนื้อความ ทั้งคำ� ทั้ง
เชิงกวี ทั้งความรู้ในด้านค้นคว้ า
ปัจจุบันต้นฉบับแก้ไขปรับปรุงที่พระเทพโมลี (กลิ่น) แต่งเอง จารเอง บางส่วนเก็บรักษาอยู่ที่พิพิธภัณฑ์
พระกรรมฐาน คณะ ๕ วัดราชสิทธาราม
คัมภี ร์โยชนามูลกัจจายน์ แต่ง พ.ศ. ๒๓๕๑
มหาชาติคำ�หลวง ทานกั ณฑ์ แต่ง พ.ศ. ๒๓๕๘
นิราศตลาดเกรียบ (ส.พลายน้อย วิเคราะห์ ต่อมาว่า เมื่ออ่านนิราศตลาดเกรียบตลอดแล้วเป็นสำ�นวน
ฆราวาสแต่งมากกว่าจะเป็นพระสงฆ์แต่ ง จึงไม่น่าจะเป็นพระเทพโมลี (กลิ่น) เป็ นผู้แต่ ง)
โคลงกระทู้เบ็ดเตล็ด
โคลงฤๅษีดั ดตน, โคลงบาทกุญชร, โคลงกลบท
เมื่ อครั้งพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓ โปรดให้ ปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพนฯ และให้รวบรวม
ตำ�รั บตำ�ราของนักปราชญ์ ราชบัณฑิต ทั้งฝ่ายสงฆ์ ฝ่ ายฆราวาส และโปรดเกล้าฯ ให้ประชุมกันแต่ง โคลง ฉั นท์ กาพย์
กลอน จารึกไว้ที่วั ดพระเชตุพนฯ ในครั้งนั้นได้ทรงนำ �เอากวีนิพนธ์ที่พระเทพโมลี (กลิ่น) แต่ง ได้แก่ โคลงฤๅษีดัดตน
โคลงบาทกุญชร โคลงกลบท ที่ท่านแต่งจารึกไว้ด้วย
โคลงลวงผึ้ง
มงคลที ปนี (ระบุไว้ในใบแจ้งความต้นหนังสือว่า “อนึ่ง หนังสือนี้พระสงฆ์ ผู้ซึ่งแปลนั้นหลายองค์ความรู้
แลโวหารต่างๆ กัน คื อ เล่มที่ ๑,๒,๓,๔,๕ พระเทพโมลี วั ดราชสิทธาราม ได้แปลรวม ๕ เล่ม”)
ได้รั บการยกย่องเชิดชูเกียรติ เป็น บูรพศิลปิน สาขาวรรณศิลป์ พุทธศักราช ๒๕๕๘