Page 308 - บูรพศิลปิน58

293
บูรพศิ ลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
นายทองมาก จันทะลือ
ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (หมอลำ�)
พุทธศักราช ๒๕๒๙
เกิด ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๖๗ ที่จังหวัดขอนแก่น
(ตามบัตรประชาชน เกิดเมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๒)
ถึงแก่กรรม ๑๗ มีนาคม ๒๕๕๔
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๖ - รัชกาลที่ ๙)
ประวัติ และการทำ�งาน
นายทองมาก จันทะลื อ เป็นบุตรของนายสอน และนางสมบูรณ์ อาชีพ
ทำ�นา ทำ�สวน เมื่ อเข้าศึกษาในโรงเรียน จัดว่ามีสติปัญญาดีเยี่ยม
เมื่ออายุ ๑๔ ปี บิดาได้ พาไปสมัครเรี ยนหมอลำ�กับพระรูปหนึ่ง นามว่า
พระอาจารย์อ่อน ที่ วัดประดู่น้อย ได้เรียนรู้ทั้งกลอนลำ� และพระธรรมคำ�สอนทาง
พระพุทธศาสนาอันเป็นพื้นฐานสำ�คัญที่ หมอลำ�จะต้องเรียนรู้ เรียนอยู่ เป็นเวลา
๒ ปี จึงลาไปศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมกับครูหมอลำ�อื่นๆ อี กหลายท่าน อาทิ หมอลำ �คำ�อ้าย อาจารย์คำ �ผาย โยมา
ที่สอนให้รู้จักการวาดลำ� (คือจังหวะในการรำ�และฟ้อน) และแตกฉานในกลอนลำ � และท่านอื่นๆ ซึ่งอาจารย์แต่ละท่าน
ล้วนมี ความชำ�นาญในด้านต่างๆ เกี่ยวกั บหมอลำ�ที่แตกต่างกัน ทำ �ให้นายทองมากได้มี โอกาสเรียนรู้ศาสตร์ของหมอลำ�
อย่างกว้ างขวางจนแตกฉาน
พ.ศ. ๒๔๙๑ ได้แสดงหมอลำ�ครั้ งแรกและได้รับความนิยมอย่างต่อเนื่อง มีชื่อเสียงโด่งดังเป็นที่รู้จักกันทั่วไป
พ.ศ. ๒๕๐๐ ได้ รับรางวัลชนะเลิศหมอลำ�กลอนชาย ช่วงนี้ไปรับการแสดงมากมาย
นายทองมาก จันทะลือ ถึงแก่กรรมด้วยโรคชรา เมื่อวันที่ ๑๗ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ สิริอายุ ๘๗ ปี (ตามอายุ
ที่เกิ ด พ.ศ. ๒๔๖๗ หากนับตามบั ตรประชาชน จะมีอายุ ๘๒ ปี)
ผลงานสำ�คัญ
 ได้ขออนุ ญาตจัดตั้งโรงเรียนหมอลำ �ชื่อ “ศิ ลปศึกษา” จังหวัดอุ บลราชธานี
 ได้ รับการยกย่ องในเรื่องกลอนลำ� ท่ าทางลีลา การร่ายรำ� การยั กคิ้วหลิ่วตา ตั้งเกณฑ์หมอลำ�ที่ ดีคือ
๑) มีความรู้ทั้งทางโลก ทางธรรม ๒) เสียงดังมีเสน่ห์ รูปร่างหน้าตาดี ๓) มีลีลาบทบาท มารยาทอ่อนโยน
 เป็นผู้ที่มีความสามารถด้ านกลอน จนได้รางวัลชนะเลิศ ได้ประกาศนียบัตรหมอลำ�ชั้นพิเศษ ๔ ดาว
 เป็นผู้ถ่ายทอดวิชาความรู้ด้ านหมอลำ�ให้แก่อนุชนรุ่นหลัง และเป็นวิทยากร สอนหมอลำ�หญิง ๓๐๐ คน
ชาย ๓๕๐ คน พ.ศ. ๒๕๑๑ ด้วยความที่มี คนรู้จักทั่วไปจึงได้รั บเลือกเป็น ส.ส.จั งหวัดอุบลราชธานี
 ชนะการประกวดหมอลำ�หลายครั้ ง เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๐, ๒๕๐๒, ๒๕๑๐, ๒๕๑๑ และ พ.ศ. ๒๕๑๒
 ได้ก่ อตั้งสหพันธ์ “สหพันธ์หมอลำ�แห่งประเทศไทย” และได้รั บเลือกให้ดำ�รงตำ�แหน่งนายกสหพันธ์เป็น
คนแรก เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๔
 เป็นโฆษกจัดรายการ
๓๓
สมัยรั ตนโกสินทร์