Page 234 - บูรพศิลปิน58

219
บูรพศิ ลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
นายเหม เวชกร
เกิด ๑๗ มกราคม พ.ศ. ๒๔๔๖ ที่กรุงเทพมหานคร
ถึงแก่กรรม ๑๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๑๒
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชลกาลที่ ๕ - รัชกาลที่ ๙)
ประวัติ และการทำ�งาน
นายเหม เวชกร เป็นบุ ตรของนายหุ่น กั บ หม่อมหลวงสำ �ริด พึ่งบุ ญ
ณ อยุ ธยา ชี วิ ตในวั ยเด็ กประสบความขมขื่น ตั้งแต่ อายุ ๘ ขวบ เนื่องจาก
ครอบครั วแตกแยก จึงทำ �ให้การดำ�เนินชี วิ ตเป็นไปด้ วยความลำ�บากต้ องร่อนเร่
อยู่ ในความอุปการะของบุ คคลต่ างๆ และไม่ ประสบความสำ�เร็ จในการเรี ยน
เคยเรียนที่ โรงเรียนเทพศิรินทร์และโรงเรียนอัสสัมชัญ แต่ไม่จบ แม้แต่นามสกุล เวชกร
มาจากการที่ นายเหมได้ไปอยู่ในความอุปการะของขุนประสิทธิ์ เวชชการ เมื่ อท่าน
สิ้นชีวิต บุตรหลานของท่านขุนฯ ก็ให้ความอุปการะต่ อมาและอนุญาตให้ใช้ นามสกุล
เมื่อบิดามารดาแยกทางกันนั้ น นายเหมได้ไปอาศั ยอยู่กับลุงชื่อ หม่อมราชวงศ์ แดง ทินกร ณ อยุธยา ซึ่ง
ทำ�งานอยู่ กับเจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) และในขณะนั้นได้ เป็นผู้ดูแลคณะนั กเขียนชาวอิตาลี ที่มาเขียนภาพใน
พระที่นั่งอนันตสมาคม นายเหม มีหน้าที่ส่งพู่กัน สี และเครื่ องมือในการวาดภาพ คราวหนึ่งพบช็อกล์ ตกอยู่จึงเก็บและ
นำ�มาวาดรูปคน รูปวิวที่สะพานท่านํ้า มิสเตอร์ ลิ กอรี (Ligori) จิตรกรเขียนภาพชาวอิตาลี เห็นและชอบใจในฝีมือการ
เขียนภาพ และเห็นว่ามี แววจะเป็นจิตรกรต่อไป จึงขออนุญาตจากลุงให้นายเหม เข้ าร่วมในคณะนักเขียนและได้สอน
วิ ชาการเขียนภาพให้ ซึ่งนายเหมได้ตั้งใจฝึกหัดจนชำ�นาญ ภายหลั งเมื่อเสร็จงานเขียนในพระที่นั่งแล้ว มิสเตอร์ ลิกอรี
มีความประสงค์จะพากลับไปประเทศอิตาลี ด้วยเพื่อให้มีโอกาสเรียนทางการเขียนภาพ แต่ไม่ได้รับอนุญาตให้ไปจึงทำ�ให้
ผิดหวังและหนีออกจากบ้าน จนอายุ ๑๙ ปี จึงกลับมาบ้าน และหางานทำ�ที่กรุงเทพฯ มารดาพาไปฝากงานที่กรมตำ�รวจ
ทหารบก โดยทำ�งานเป็นช่างเขียนรูปประกอบหนังสือตำ�ราต่างๆ ต่อมาได้รับเลือกให้เขียนภาพรามเกียรติ์ตอนมังกรกัณฐ์
ล้ม ที่พระระเบียงพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม เมื่องานเสร็จแล้วจึงทำ�ให้มีความมั่นใจมากขึ้นและหันมายึดอาชีพ
เขียนภาพขายแต่นั้นมา ได้ฝึกฝนเขียนภาพทุ่งนา ป่าเขาและชีวิตไทย เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๘ ได้เข้าทำ�งานเป็ นช่างเขียนภาพ
ประกอบและภาพหน้าปกหนังสือนวนิยาย สำ�นักพิมพ์ เพลินจิตต์ ของ เวช กระตุฤกษ์ ลักษณะการเขียนภาพของนายเหม
นั้น ลักษณะเป็นภาพลายเส้น เขียนด้วยหมึกอินเดียกับลายสกรีนเขียนด้วยดินสอ ภาพลายเส้นนั้นเส้นแต่ละเส้นละเอียด
ยิบและสมํ่าเสมอ เส้ นคมชัด ส่วนภาพที่เขียนด้วยดินสอ มีการแรเงาจนดูคล้ายภาพมี ชีวิต ณ ที่ สำ�นักพิ มพ์นี้ ได้เขียน
ภาพไว้ มากมาย ต่อมาได้ ลาออกและมาตั้งสำ�นักพิ มพ์ พิมพ์ หนังสือออกจำ�หน่ ายรายสิบวัน ชื่อหนังสือว่า คณะเหม โดยมี
เหม เวชกร เป็นบรรณาธิการ มีก้าน พึ่งบุญ (ไม้ เมืองเดิ ม) เป็นผู้เขียนเรื่อง เป็นหนังสือขายดีมาก แต่เก็ บเงินไม่ได้
จึงต้องปิดกิจการ พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ โปรดฝีมือการเขียนภาพของนายเหม เวชกร จึงทรงชักชวน
ให้ไปทำ�งานที่ฝ่ายพิมพ์ต้นฉบับหนังสือพิมพ์ประมวญวันรายวัน โดยเขียนภาพประกอบวรรณคดีขุนช้างขุนแผน และ
ภาพประกอบวรรณคดีอื่นๆ ผลงานของนายเหม เวชกร ก็ ปรากฏตามมาอย่างต่อเนื่องและเป็นงานที่มีชื่ อเสียงทุกชิ้น
ทำ�งานอยู่จนโรงพิมพ์ถูกทิ้งระเบิดจึงได้ปิดตัวลง
๕๑
สมัยรัตนโกสิ นทร์