Page 216 - บูรพศิลปิน58

201
บูรพศิ ลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
ศาสตราจารย์พลเรือตรี สมภพ ภิรมย์
ศิลปินแห่งชาติ สาขาทั ศนศิลป์ (สถาปัตยกรรม)
พุทธศักราช ๒๕๒๙
เกิด ๒๖ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๕๙ ที่กรุงเทพมหานคร
(จังหวัดธนบุรีเดิม)
ถึงแก่กรรม ๓ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๐
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๖ - รัชกาลที่ ๙)
ประวัติ และการทำ�งาน
ศาสตราจารย์พลเรือตรี สมภพ ภิรมย์ นามเดิมว่า สมหมาย เป็นบุตร
ของนาวาโท หลวงบรรเจิ ดเรขกรรม (ชม ภิรมย์) (ร.น.) รับราชการเป็นช่างนวกรรม
กรมยุ ทธโยธาทหารเรือ และนางใหญ่ ภิรมย์ เรียนหนังสือเบื้องต้นกับคุ ณตาที่
บ้านศาลาดินสอ หลังตลาดบ้านขมิ้น เรียนจบประถมศึกษาปีที่ ๓ ที่โรงเรียนสตรี
วั ดระฆังแล้ วไม่ได้ เรี ยนต่อ เพราะบิดาถูกดุลออกจากราชการด้วยเหตุประเทศไทยประสบภาวะเศรษฐกิ จตกตํ่ า
จึงเที่ยวเล่นซุกซนตามประสาเด็ กไม่เรียนหนังสือ ว่างเว้นการเรียนถึง ๖ ปี ต่ อมาภายหลังได้เรียนภาคคํ่าที่โรงเรียนวัด
บวรนิเวศจนจบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๘ ขณะเรียนบิดาได้พาไปฝากให้ฝึกฝนทางช่างกับผู้มีความรู้ความชำ�นาญหลายท่าน
รวมทั้งบิดาซึ่งสอนเขียนแบบ ถือเป็นครูคนแรก เรียนเขียนลายไทย การปั้น การแกะสลัก เมื่อจบระดับมัธยมศึกษา
ได้สอบเข้าศึ กษาในคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย ได้ รับทุนจากกองทัพเรื อ เมื่อจบการศึกษา
พ.ศ. ๒๔๘๔ เข้ ารับราชการเป็นสถาปนิ กที่ กองสารวั ตรช่าง กรมยุทธโยธาทหารเรือ (กรมอู่ทหารเรือปัจจุบัน) เมื่อ
พ.ศ. ๒๔๘๕ งานในหน้าที่ก้ าวหน้ามาเป็นลำ�ดับ พ.ศ. ๒๕๐๐ ไปศึกษาดู งานโยธาในยุโรปและอเมริกา กำ�หนดเวลา
๑๘ เดือน แต่ไปได้เพี ยง ๖ เดือน ถูกเรียกตั วกลับเนื่องจากมี เหตุการณ์ปฏิวัติในไทย และถูกส่ งไปเป็นทหารประจำ �
กองพันวิ ศวกรรมโยธา ฐานทัพเรือสัตหีบ ปฏิบัติ หน้าที่เพียง ๑ ปี ขอโอนไปประจำ�กรมส่งบำ�รุ งทหาร กองบัญชาการ
ทหารสูงสุด กระทรวงกลาโหม ต่อมาได้รั บแต่งตั้งเป็นหัวหน้านายทหารติดต่อ หน่วยสนับสนุนการก่อสร้างอเมริกาต่ อ
กองทัพไทย หรือ O.I.C.C. (Officer in Charge of Construction) ของกองทัพเรือสหรัฐอเมริ กา มีหน้าที่ต้อนรับและ
อำ�นวยความสะดวกแก่ทหารสหรัฐที่เดินทางมาให้ความช่วยเหลือประเทศไทย ต่อมาลาออกจากราชการขณะมี ยศเป็น
นาวาเอก ชี วิตราชการทหารจึงยุติ ลง รวมระยะเวลารับราชการทหาร ๒๔ ปี
พ.ศ. ๒๕๐๗ นายธนิต อยู่ โพธิ์ อธิบดี กรมศิลปากรและผู้อำ �นวยการมหาวิทยาลัยศิลปากรในขณะนั้ น
ได้ชักชวนมาทำ�งานในกรมศิลปากร ตำ�แหน่งคณบดี คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร จึงเป็นจุดเริ่ม
ต้นของงานวิชาการ ค้นคว้ า วิจัย เรี ยบเรียงตำ�รา บทความด้านสถาปัตยกรรมและอื่นๆ และใน พ.ศ. ๒๕๑๕ ได้ดำ �รง
ตำ�แหน่งอธิบดีกรมศิลปากร สร้างความก้าวหน้าให้กรมศิลปากรหลายประการ อาทิ เป็นผู้ริเริ่มโครงการก่อตั้ งหอศิลป
แห่งชาติขึ้น (คือ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หอศิ ลป ในปัจจุบัน) ริ เริ่มโครงการโบราณคดีใต้นํ้า ขยายพิพิธภั ณฑสถาน
แห่งชาติในส่วนภูมิภาค อนุรักษ์ปราสาทเมืองสิงห์ จังหวัดกาญจนบุ รี อนุรักษ์เรือพระราชพิธีในขบวนพยุหยาตราทาง
ชลมารค ริ เริ่มการประกวดอ่านทำ�นองเสนาะและริเริ่มจัดการแสดงมหาดุริ ยางค์ไทย ริเริ่มอัดเทปการบรรเลงเพลงไทย
ต่อมาใน พ.ศ. ๒๕๑๖ ได้รับแต่งตั้งเป็น ราชบัณฑิต และได้ลาออกจากราชการก่อนเกษียณอายุ ราชการ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๙
๔๓
สมัยรัตนโกสิ นทร์