18
|
วั
ฒนธรรม วิ
ถี
ชี
วิ
ตและภู
มิ
ปั
ญญา
๏ ความรู้
และแนวปฏิ
บั
ติ
เกี่
ยวกั
บธรรมชาติ
และจั
กรวาล
ความรู
้
และแนวปฏิ
บั
ติ
เกี่
ยวกั
บธรรมชาติ
และจั
กรวาล
หมายถึ
ง องค์
ความรู
้
วิ
ธี
การ ทั
กษะ ความเชื่
อแนวปฏิ
บั
ติ
และการแสดงออกที่
พั
ฒนาขึ้
นจากการมี
ปฏิ
สั
มพั
นธ์
ระหว่
างคนกั
บสภาพแวดล้
อมตามธรรมชาติ
และเหนื
อธรรมชาติ
สามารถแบ่
งได้
ดั
งนี้
• อาหารและโภชนาการ
หมายถึ
ง สิ่
งที่
มนุ
ษย์
บริ
โภค รวมทั้
งวิ
ธี
การปรุ
งอาหาร
วิ
ธี
การบริ
โภค และคุ
ณค่
าทางโภชนาการ เช่
น คนไทยในภาคอี
สาน
• การแพทย์
แผนไทยและการแพทย์
พื้
นบ้
าน
“การแพทย์
แผนไทย”
หมายถึ
ง กระบวนการทางการแพทย์
เกี่
ยวกั
บการตรวจ
วิ
นิ
จฉั
ย บ�
ำบั
ด รั
กษา หรื
อป้
องกั
นโรค การส่
งเสริ
มและฟื้
นฟู
สุ
ขภาพของมนุ
ษย์
และ/หรื
อ
สั
ตว์
ด้
วยภู
มิ
ปั
ญญาการแพทย์
แผนไทย
“การแพทย์
พื้
นบ้
าน”
หมายถึ
ง การดู
แลสุ
ขภาพตนเองในชุ
มชนแบบดั้
งเดิ
ม
โดยอาศั
ยความเชื่
อ พิ
ธี
กรรม และทรั
พยากรที่
แตกต่
างกั
นไปในแต่
ละท้
องถิ่
นจนกลายเป็
น
ส่
วนหนึ่
งของชี
วิ
ต
• โหราศาสตร์
และดาราศาสตร์
“โหราศาสตร์
”
หมายถึ
ง ความรู
้
ในการท�
ำนายโชคชะตา ท�
ำนายอนาคตของบุ
คคล
และบ้
านเมื
อง โดยอาศั
ยต�
ำแหน่
งของดวงดาวในวั
นเวลาที่
เกิ
ดเหตุ
การณ์
ต่
างๆ
“ดาราศาสตร์
”
หมายถึ
ง ความรู
้
ที่
เกี่
ยวกั
บการสั
งเกต การอธิ
บายธรรมชาติ
ของดวงดาวและท้
องฟ้
า เช่
น การเกิ
ดสุ
ริ
ยุ
ปราคา การพยากรณ์
อากาศ
• การจั
ดการทรั
พยากรธรรมชาติ
หมายถึ
ง ความรู
้
การจั
ดการระบบนิ
เวศ
เพื่
อการอนุ
รั
กษ์
และการใช้
ประโยชน์
ทรั
พยากรธรรมชาติ
อย่
างยั่
งยื
น
• ชั
ยภู
มิ
และการตั้
งถิ่
นฐาน
หมายถึ
ง ความรู
้
และความเชื่
อในการเลื
อกที่
อยู
่
อาศั
ย
ให้
สอดคล้
องกั
บสภาพแวดล้
อมและวั
ฒนธรรมของชุ
มชน
๏ งานช่
างฝี
มื
อดั้
งเดิ
ม
งานช่
างฝี
มื
อดั้
งเดิ
ม
หมายถึ
ง ภู
มิ
ปั
ญญา ทั
กษะฝี
มื
อช่
าง การเลื
อกใช้
วั
สดุ
และกลวิ
ธี
การสร้
างสรรค์
ที่
แสดงถึ
งอั
ตลั
กษณ์
ท้
องถิ่
น สะท้
อนพั
ฒนาการทางสั
งคมและวั
ฒนธรรมของ
กลุ่
มชน โดยใช้
วั
สดุ
ที่
หาได้
ในท้
องถิ่
นผสมผสานกั
บความรู้
ที่
ได้
รั
บการถ่
ายทอดกั
นมาจาก
รุ
่
นสู
่
รุ
่
น แล้
วพั
ฒนาเป็
นความช�
ำนาญเฉพาะบุ
คคล จนเกิ
ดเป็
นงานช่
างฝี
มื
อที่
มี
คุ
ณภาพ
และมี
เอกลั
กษณะเฉพาะในแต่
ละท้
องถิ่
น เช่
น การทอผ้
าไหมหรื
อผ้
าฝ้
าย การท�
ำ
เครื่
องจั
กสานจากหวายหรื
อกระจู
ด การท�
ำเครื่
องเงิ
นและเครื่
องทองเหลื
อง เครื่
องปั
้
นดิ
นเผา
เครื่
องหนั
ง งานแกะสลั
กไม้
เป็
นต้
น
“
ลั
กษณะของสภาพภู
มิ
อากาศ
และสภาพแวดล้
อมที่
แตกต่
างกั
น
ในแต่
ละภาคของไทย ก่
อให้
เกิ
ด
วั
ฒนธรรมความเป็
นอยู่
ที่
หลากหลาย
”