Page 183 - Thai Culture

กี ฬาภูมิปั ญญาไทย | 181
มวยไทย
ศาสตร์และศิลป์ แห่งหมั ดมวย
มวยไทยเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของคนไทยที่สืบทอดกันมานาน ถื อเป็นศิลปะการต่อสู้ป้องกั น
ตัวที่มีกลวิธี ในการใช้ส่วนต่ างๆ ของร่างกาย ๙ ส่ วน ได้แก่ มือ เท้า เข่า ศอก อย่างละ ๒ และศีรษะ
อีก ๑ รวมเรียกว่า นวอาวุธ อย่ างผสมกลมกลืนและมีชั้นเชิง จึงจะถือเป็นการต่ อสู้ที่ครบเครื่ องและ
มีพิ ษสงรอบด้าน
ในอดีตมวยไทยมี บทบาทส�ำคัญในการด� ำรงเอกราชของชาติ ชายฉกรรจ์ ไทยแทบทุกคนจะได้รับ
การฝึกฝนมวยไทยนอกเหนือจากเรี ยนการใช้อาวุธ เช่ น กระบี่ กระบอง พลอง ดาบ ง้าว ทวน ปั จจัย
ส�ำคัญในการฝึกมวยไทยคื อ เพื่อให้การใช้ อาวุธนั้นเกิ ดประสิทธิภาพสู งสุด และมีความสามารถในการ
ต่อสู้ป้องกันตัวระยะประชิด ในปัจจุบันมวยไทยเป็นศิลปะการต่อสู้ที่ใช้ฝึกฝนเพื่อการกีฬาเป็นส�ำคัญ
เอกลักษณ์เฉพาะตัวของศิลปะมวยไทย คือพื้นฐานและทักษะการต่อสู้ที่จัดไว้ เป็นระดับต่าง ๆ
ในการเรียนการสอน ได้ แก่ ท่าร่าง เชิ งมวย ไม้มวย และเพลงมวย เมื่อน� ำมาใช้ผสมผสานกันจึงจะมี
ประสิทธิภาพสู งสุด ทั้งการรุ กและการรับ “ท่ าร่าง” คือการเคลื่อนตัวและการเคลื่ อนที่ “เชิงมวย”
คือท่าทางของการใช้ นวอาวุธในการต่อสู้ แบ่งออกเป็น เชิงรุก ได้แก่ เชิงหมัด เชิงเตะ เชิงถีบ เชิงเข่า
เชิงศอก และเชิงหัว ส่วนเชิงรับคือการป้อง ปัด ปิด เปิด ประกบ จับ รั้ง “ไม้มวย” คือการผสมผสานท่าร่าง
และเชิงมวยเพื่อให้เกิ ดประสิทธิภาพในการต่อสู้ ถ้าใช้เพื่อการรับเรียกว่า “ไม้รั บ” ถ้ าใช้เพื่อการรุก
เรียกว่า “ไม้รุก” ซึ่งในกระบวนท่ าของไม้มวยยังแบ่ งออกเป็นแม่ ไม้ ลู กไม้ และไม้เกร็ด แม่ไม้ คือ แม่ บท
ของการรุกและรับ ซึ่งน�ำองค์ประกอบ ๓ ประการ คือ ก�ำลั ง พื้นที่ และจังหวะเวลาในการใช้ก�ำลัง
ส่วนลูกไม้คือปฏิบัติการรองที่แตกย่อยมาจากแม่ไม้ แปรผันแยกย่อยไปตามการพลิกแพลงของท่าร่างและ
เชิงมวยที่น�ำมาประยุ กต์ใช้ และไม้เกร็ดคือเคล็ ดลับต่างๆ ที่น�ำมาปรุงท�ำให้แม่ ไม้และลูกไม้ที่ปฏิบัติ มี
ชั้นเชิงยิ่งขึ้ น ในขณะที่ “เพลงมวย” หมายถึ ง การแปรเปลี่ยนพลิกแพลงไม้มวยต่างๆ ต่อเนื่องสลับ
กันไปอย่างพิสดารและงดงามในระหว่างการต่อสู้
• ภาพจิ ตรกรรมฝาผนังเรื่อง “รามเกียรติ์” บริเวณระเบียงคด
รอบพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม
• ไต่เขาพระสุเมรุ “ท่วงท่าของ ‘แม่ไม้มวยไทย’ นั้นสามารถคิดค้นขึ้นได้ มากมาย
หลายกระบวนท่ าจากการผสมผสานเพลงหมัด เท้ า เข่า ศอก
เข้าด้วยกัน แล้วตั้งชื่ อให้จดจ�ำได้ง่าย ซึ่งมักอิงจากเรื่องราว
ที่สัมพันธ์กับวรรณคดีหรื อสิ่งรอบตัว เช่ น มณโฑนั่งแท่น
กวางเหลียวหลัง เป็นต้น”