Page 129 - Thai Culture

ศาสตร์และศิลป์ งานช่างไทย |127
งานช่างแทงหยวก
หัตถศิลป์บนหยวกกล้วย
หยวกกล้ วยท่อนอวบที่ตัดมาสดๆ จากล�ำต้น ลอกออกเป็นกาบกล้วยแผ่นบาง แล้วใช้มีดสอง
คมแทงลงเป็นลวดลายไทยโดยไม่ต้ องมีการร่างเส้น เพื่ อไม่ให้เกิดรอยช�้ำ ต้ องเป็นช่างผู ้มีฝีมืออั น
ช�ำนาญเท่านั้นจึงจะรังสรรค์ผลงานแทงหยวกอันวิจิตรได้ อย่างเรียบร้อย และสามารถน�ำไปใช้ตกแต่ง
ในพิธีมงคลและพิ ธีอวมงคลได้
การแทงหยวกเป็นงานช่างแขนงหนึ่งของหมู่ ช่างแกะในหมู่งานช่างเครื่องสดร่วมกันกับงานแกะสลัก
ของอ่อน และงานประดิษฐ์ดอกไม้สด การแทงหยวกเป็นงานช่างวิจิตรศิลป์ที่ใช้ มีดสองคมยาวประมาณ
๒-๕ นิ้ว แทงลงไปบนกาบกล้วยให้ เกิดลวดลายไทยในลักษณะต่ างๆ ซึ่งช่างผู้ที่จะแทงหยวกได้ดีนั้นต้องมี
ความช�ำนาญทั้ งเรื่องลายไทยและการผูกลวดลาย เนื่ องจากเมื่อคมมีดแทงลงในเนื้อของกาบกล้วยอย่าง
แม่นย�ำและลากเส้นไปอย่างสม�่ำเสมอแล้ว จะต้องไม่มีค�ำว่าผิดพลาด เพราะนั่นเท่ากับว่ากาบกล้วยแผ่นนั้ น
จะน�ำไปใช้งานต่ อไม่ได้อีก นอกจากนี้ยังเป็นงานที่ต้ องท�ำแข่งกับเวลา กล่าวคือ ต้ องเตรียมการและ
ปฏิบัติงานแทงหยวกก่ อนใช้งานด้วยระยะเวลาไม่เกิ น ๑๐-๑๒ ชั่วโมงเท่านั้นเพื่ อให้งานแทงหยวกแลดู
สดใหม่และงดงามตลอดช่ วงเวลาการจัดงาน
ความส� ำคัญของงานแทงหยวกคือ การน�ำไปใช้เป็นเครื่องประกอบและตกแต่ งในพิธี กรรมต่างๆ
ตามความเชื่อของแต่ละท้องถิ่ น ใช้ได้ทั้งในงานพิธี มงคล เช่น ประกอบเบญจาในงานโกนจุก ใช้ตกแต่ ง
ธรรมาสน์เทศน์ในงานเทศน์มหาชาติ ตกแต่ งประดับตั้งองค์ กฐิน ตกแต่งเสลี่ยงบวชนาค และใช้ในงาน
อวมงคลเพื่อตกแต่งเชิงตะกอนเผาศพ
“งานช่างแทงหยวกเป็นความรู้ที่
ถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น เป็นความ
งดงามจากการน� ำวัสดุหาง่าย
ในธรรมชาติ มาสร้างสรรค์เป็น
ผลงานอันวิจิ ตร อีกทั้งยังสะท้อน
ให้เห็นวัฒนธรรมที่เกี่ ยวข้องกับ
ความตายและพุทธศาสนาที่
สืบทอดกันมาแต่ โบราณ”