Basic HTML Version
Performing Arts Domain
Intellectual Cultural Heritage
41
ลิ
เกทรงเครื่
อง
ลิ
เกทรงเครื่
อง
เป็
นการแสดงพื้
นบ้
านของภาคกลาง
เริ่
มมี
ขึ้
นในสมั
ยพระบาทสมเด็
จพระจุ
ลจอมเกล้
าเจ้
าอยู่
หั
ว
ราวปี
พ.ศ. ๒๔๕๐ โดยพระยาเพชรปาณี
จั
ดแสดงขึ้
นเป็
น
ครั้
งแรกที่
โรง (หรื
อเรี
ยกว่
า วิ
ก) ใกล้
ป้
อมพระกาฬ ริ
มคลองโอ่
งอ่
าง
ตรงข้
ามวั
ดราชนั
ดดาราม
ลิ
เกทรงเครื่
อง เป็
นการแสดงที่
ผู้
แสดงเจรจาร้
องและรำ
�
แสดงท่
าทางตามธรรมชาติ
โดยมี
วงปี่
พาทย์
บรรเลงประกอบ
การแสดง ผู้
แสดงแต่
งกายเลี
ยนแบบเครื่
องทรงและเครื่
องราช
อิ
สริ
ยาภรณ์
กำ
�มะลอ ตั
วพระสวมปั
นจุ
เหร็
จยอด เสื้
อเยี
ยรบั
บ
นุ่
งผ้
ายก สนั
บเพลา สวมสั
งวาลย์
ติ
ดอิ
นทรธนู
สายสะพาย
ประดั
บโบว์
ที่
บ่
าทั
้
งสอง สวมถุ
งเท้
าขาว ตั
วนางสวมมงกุ
ฎกษั
ตริ
ย์
ใส่
เสื
้
อแขนสั้
นปั
กดิ้
น สวมสั
งวาลย์
ห่
มสไบ ประดั
บโบว์
ที่
บ่
า
ทั้
งสอง สวมถุ
งเท้
าขาว นุ่
งยกจี
บหน้
านาง
การรำ
�ที่
สำ
�คั
ญในการแสดง ประกอบด้
วยการรำ
�ออกตั
ว
ของผู้
แสดงโดยรำ
�ประกอบเพลงเชิ
ด เพลงเสมอ การรำ
�หน้
าเตี
ยง
ซึ่
งเป็
นการรำ
�ใช้
บท หรื
อการตี
บทประกอบการร้
องเพลงไทยเดิ
ม
โดยเนื้
อหามั
กเป็
นการบรรยายแนะนำ
�ตั
วหรื
อเล่
าเรื่
องราว การรำ
�
เข้
าพระเข้
านาง หรื
อการรำ
�เกี้
ยวเป็
นการรำ
�ระหว่
างพระและนาง
ซึ่
งต้
องใช้
ทั
กษะทางการร่
ายรำ
�สู
งโดยที่
ทั้
งคู่
ต้
องรำ
�และร้
องให้
สั
มพั
นธ์
กั
น การรำ
�ในเชิ
งการต่
อสู้
หรื
อรำ
�กระบวนไม้
รบ ผู้
แสดง
ต้
องใช้
ทั
กษะสู
งในการร่
ายรำ
�อาวุ
ธ มี
ทั้
งอาวุ
ธสั้
นและอาวุ
ธยาว
เช่
น ดาบ กริ
ช ทวน กระบอง ผู้
แสดงต้
องฝึ
กหั
ดการใช้
อาวุ
ธ
ให้
คล่
องตามเนื้
อหาของเรื่
องนั้
นๆ นั
บเป็
นวิ
ชาการร่
ายรำ
�
อั
นสุ
ดยอดแบบฉบั
บหนึ่
งของการแสดงลิ
เกทรงเครื่
อง
นอกจากการรำ
�แล้
ว ผู
้
แสดงต้
องมี
กระแสเสี
ยงการร้
อง
การเจรจาที่
ชั
ดถ้
อยชั
ดคำ
� แม่
นยำ
�ในบท และรอบรู้
ในเรื่
องที่
แสดง
ดั
งนั้
น ผู้
แสดงลิ
เกจึ
งต้
องมี
ทั
กษะทางการแสดงรอบด้
านอย่
าง
คล่
องแคล่
ว แสดงได้
ถึ
งรสถึ
งอารมณ์
จนได้
รั
บความชื่
นชอบ
และเป็
นขวั
ญใจของผู้
ชมที่
เรี
ยกติ
ดปากกั
นว่
า ขวั
ญใจแม่
ยก
ลิ
เกทรงเครื่
องจั
ดเป็
นต้
นแบบของการแสดงลิ
เกในยุ
คต่
อมา
เนื
่
องจากกระบวนท่
ารำ
� การร้
องเพลงไทยเดิ
ม และทางในการแสดง
เป็
นกรอบและแบบแผนที่
ใช้
สำ
�หรั
บการแสดงลิ
เก โดยเฉพาะ
เพลงรานิ
เกลิ
งที่
ครู
ดอกดิ
น เสื
อสง่
า เป็
นผู
้
คิ
ดขึ
้
น และใช้
ร้
องเป็
น
อั
ตลั
กษณ์
ของลิ
เกสื
บต่
อมา
แต่
ปั
จจุ
บั
น กรอบในการแสดงลิ
เกทรงเครื
่
องได้
เลื
อนหาย
ไปตามกาลเวลา อั
นเนื
่
องมาจากวิ
ธี
การฝึ
กหั
ดกระบวนท่
ารำ
�
การร้
อง การด้
นกลอนแบบโบราณ มั
กไม่
ได้
รั
บความนิ
ยม
และวิ
ถี
ทางการแสดงได้
ปรั
บเปลี่
ยนให้
เข้
ากั
บสมั
ยนิ
ยม เพื่
อความ
อยู่
รอดทางการแสดง เช่
น การแต่
งกายด้
วยเครื่
องเพชรคริ
สตั
ลที่
ดู
แวววาว ซึ่
งผู้
ชมจะให้
ความสนใจมากกว่
าเครื่
องแต่
งกายแบบ
โบราณหายาก และที่
สำ
�คั
ญ ผู้
แสดงลิ
เกทรงเครื่
องได้
ก็
มี
จำ
�นวน
น้
อยลง จึ
งส่
งผลให้
หาชมลิ
เกทรงเครื่
องได้
ยากในปั
จจุ
บั
น