Basic HTML Version
76
มรดกภู
มิ
ปั
ญญาทางวั
ฒนธรรม
เกวียน คือ พาหนะชนิดหนึ่
ง มี ๒ ล้อ ใช้ควายหรือ
วั
วเทียม ใช้สำหรั
บงานบรรทุ
ก ขนส่ง เดินทางไกล ทำจาก
ไม้
เนื
้
อแข็
งเป็
นส่
วนใหญ่
เช่
น ไม้
พยู
ง ไม้
แดง ไม้
ประดู
่
ไม้แคน (ไม้ตะเคียน)
ในการทำเกวี
ยน ช่
างต้
องมี
ความรู
้
ในการคำนวณ
สั
ดส่
วน ทั
้
งส่
วนโครงสร้
างและส่
วนประกอบย่
อยต่
างๆ
ให้
เหมาะสมกั
บลั
กษณะการใช้
งาน การเลื
อกไม้
ที่
ใช้
ใน
แต่ละส่วนของเกวียนให้เหมาะสมกั
บการรั
บน้ำหนั
กบรรทุ
ก
แรงกระแทกและการเสียดสี แหล่งผลิตเกวียนที่
สำคั
ญอยู
่ที่
บ้านนาสะไมย์
ตำบลนาสะไมย์
อำเภอเมือง จั
งหวั
ดยโสธร
เกว ี
ยนบ้
านนาสะไมย์
มี
ลั
กษณะเฉพาะ เร ี
ยกว่
า
เกวี
ยนสลั
กลาย เป็
นเกวี
ยนที่
มี
การสลั
กลวดลายเต็
มพื
้
นที่
ของตั
วเรือนเกวียน และรวมถึงสลั
กในส่
วนอื่
นๆ อีกหลายแห่
ง
คื
อ แป้
นชาน หั
วโถน คั่
นยั
น แพดหร ื
อแปรก หั
วทวก
คั
นทู
ปเกวี
ยน หั
วเต่
าหน้
า หั
วเต่
าหลั
ง คานหน้
า คานหลั
ง
และก้
องเพลา ลั
กษณะของเกว ี
ยนมี
หั
วทวกโค้
งงอลง
เล็
กน้อย ตั
วเรือนเกวียนจะทำแยกอีกชิ้นหนึ่
ง วางเพื่
อใช้งาน
บนโครงคาน ทวก และถอดออกได้ โดยเฉพาะอย่
างยิ่
ง
การสลั
กลวดลายที่
ดู
เหมื
อนจะคล้
ายๆ กั
นทั่
วไป แต่
ใน
รายละเอ ี
ยดช่
างสลั
กเกว ี
ยนจะม ี
อ ิ
สระในการจั
ดวาง
ลวดลายต่
างๆ ที่
สื
บทอดกั
นมา เช่
น ลายเม็
ดข้
าวสาร
ลายดอก ลายย้อย ลายเครือ ฯลฯ
เกวี
ยนสลั
กลาย
ปั
จจุ
บั
นการทำเกวี
ยนสลั
กลายกำลั
งประสบปั
ญหา
หลายด้
าน เช่
น การหมดประโยชน์
ใช้
สอย การขาดแคลน
วั
ตถุ
ดิ
บ ซึ่
งทำให้
ช่
างฝี
มื
อต้
องละทิ
้
งอาชี
พเดิ
มไปประกอบ
อาชี
พใหม่
ซึ่
งอาจจะส่
งผลให้
ความรู
้
ในเชิ
งช่
างสู
ญหายไป
ในที่
สุ
ด