Page 76 - มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม๒๕๕๒

68 มรดกภู มิ ปั ญญาทางวั ฒนธรรม
เครื่องปั้ นดินเผาเวียงกาหลง เป็นเครื่ องปั้นดินเผา
ชน ิ ดเข ียนส ี ใต ้ เคล ื อบ ทำเป็ นภาชนะเคร ื่ องใช ้
แบบต่างๆ เช่น จาน พาน ถ้วย แจกัน โถ ตะเกียง
คนโท น้ำต้ น กาน้ำ และชนิ ดที่ เป็นรูปลอยตั ว เช่น
รู ปคน รู ปสั ตว์ ชนิดต่ างๆ แหล่ งผลิตที่ สำคั ญอยู่ ที่
อำเภอเวียงป่ าเป้า จังหวั ดเชียงราย
กระบวนการผลิต เร ิ่ มด้ วยการเตร ี ยมดิ น
(ดินขาว) นวด และนำมาขึ ้นรู ปด้วยมือบนแป้นหมุน
(ใช้มือหมุ นหรือเท้าถีบ) นำไปเผาดิ น จากนั ้นนำมา
เขียนด้วยสีใต้เคลือบ ชุบเคลือบ และเผาเคลือบ
เครื่องปั้ นดิ นเผาเวี ยงกาหลง (และเครื่ องปั้ น
ด ิ นเผาชน ิ ดเคล ื อบอ ื่ นๆ) เป็ นเคร ื่ องใช ้ สำหรั บ
ชนชั้ นสู ง การใช ้ เคร ื่ องปั ้ นด ิ นเผาบ่ งบอกถ ึ งรากฐาน
ที่ยาวนานของวัฒนธรรม ซึ่ งหมายถึงการตั้งรกรากที่ มั่นคง
ในแหล่ งนั้ นๆ จนสามารถตั ้งแหล่ งผลิตเครื่ องปั ้ นดิ นเผา
เพื่ อใช้สอยได้ ประการสำคั ญ บริเวณนั ้นต้ องเป็นแหล่ง
วั ตถุ ดิบที่ สำคัญ คื อ มีดิ นขาวที่ มี คุ ณภาพดี เนื่ องจาก
ดิ นชนิดนี ้สามารถนำมาทำเคร ื่ องปั ้ นดิ นเผาที่ มี ความ
แข็งแกร่ง สามารถทนความร้ อนได้ดี จนสามารถพั ฒนา
ให้เป็นเครื่ องปั้ นดินเผาคุณภาพสู ง
เครื่องปั้ นดิ นเผาเวียงกาหลง
ความพ ิ เศษของ เคร ื่ องปั ้ นด ิ นเผาเว ี ยงกาหลง
นอกเหนือจากมีเนื ้ อดินที่ ขาวแล้ว ยั งมีลวดลายที่ เกิ ดจาก
การเขียนด้วยสีใต้เคลือบเป็นสีดำ ซึ่ งเป็นสีที่ได้จากวั ตถุดิบ
เฉพาะในท้ องถ ิ่ น ประกอบด ้ วยลวดลายหลากหลาย
เช่น ปลา นก ลายดอกต่างๆ มีเอกลักษณ์พิเศษ คือ มีความ
พลิ ้วไหว ดูมี ชี วิตชี วาละเอียดอ่ อน ยากที่จะเลี ยนแบบได้
นอกจากนี้การเคลือบของเครื่ องปั้ นดิ นเผาเวียงกาหลงนั ้น
ยั งมี ความสวยงาม มี ลักษณะพื ้นผิ วที่ พิเศษ (ไม่ มั นเงา
แต่เรียบใส) และมีความบาง