Page 62 - มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม๒๕๕๒

54 มรดกภูมิปัญญาทางวั ฒนธรรม
เพลงโคราช เป็นการร้ องเพลงโต้ตอบที่ พั ฒนาไป
เป็ นการแสดงพื้ นบ้ านของชาวจั งหวัดนครราชสีมาหรื อ
โคราช ซึ่งได้สืบทอดกันมาเป็นเวลายาวนาน มีเอกลักษณ์
อยู่ที่ การร้องรำเป็นภาษาโคราช ปรากฏหลั กฐานชัดเจน
ในปี พ.ศ. ๒๔๕๖ เมื่อสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ
พระราชชนนี พันปี หลวง เสด็ จพระราชดำเนินไปจั งหวั ด
นครราชสีมาเพื่อทรงเปิดถนนจอมสุรางค์ยาตร์ และเสด็จฯ
พิมาย ในโอกาสรั บเสด็ จครั้ งนั้ น หมอเพลงชายรุ่นเก่ า
ชื่ อเสียงโด่ งดังมากชื่ อ นายหรี่ บ้านสวนข่ า ได้มีโอกาส
เล่นเพลงโคราชถวาย
ในสมั ยก่อนเพลงโคราชเป็นที่นิยมมาก เพราะการ
แสดงมหรสพต่างๆ มีเพลงโคราชเพียงอย่ างเดียว คนฟัง
เพลงก็ มีเวลามาก ฟั งกันตั้ งแต่หั วค่ำจนรุ่งเช้า เมื่อหมอเพลง
เล่นเพลงลา คื อ ลาผู้ ฟัง ลาเจ้ าภาพ และเพื่อนหมอเพลง
ด้วยกั น จะมี ปี ่พาทย์ ฆ้อง กลอง บรรเลงรับ หมอเพลง
จะรำตามกันไปยั งบ้านเจ้ าภาพ เจ้ าภาพก็ จะนำเง ินค่า
หมอเพลงมาให้ พร้อมทั้งเลี้ยงข้าวปลา อาหาร และห่ อข้าว
ของกินต่างๆ ให้เป็นเสบียงในการเดินทางกลับ คนฟังจะอยู่
ร่วมฟังงานจนเสร็จสิ้นกระบวนการจึงทยอยกลับ
ปัจจุ บั นค่านิ ยมของผู ้ฟั งเพลงโคราชเปลี่ยนแปลง
ไปมากทั้งด้านเนื้อหา รู ปแบบการแสดง และความนิยมของ
คนโคราชเอง
เนื ้อหาของเพลงโคราชขึ ้ นอยู่ กั บโอกาสที่จะเล่ น
หมอเพลงโคราชรุ่นเก่าเน้นการใช้ปฏิภาณไหวพริบเล่าเรื่อง
น ิ ทานชาดก และเคร่ งครั ดมากในเร ื่ องสอนศ ี ลธรรม
หมอเพลงโคราชในอดีตทำหน้าที่เป็นผู้แพร่ข่าวสาร เพราะ
เป็นผู้มีประสบการณ์กว้ างไกล พบเห็นเหตุ การณ์และผู้คน
เพลงโคราช
หลากหลาย หมอเพลงโคราชและคนฟั งเพลงโคราชในอดีต
จึ งมี ความเป็นอั นหนึ่งอันเดียวกัน เพราะเป็นคนในสั งคม
เดียวกั น จึงเข้าใจปัญหาของกันและกั น แต่หมอเพลงโคราช
รุ่นใหม่ มักเล่นตามคำเรียกร้องของผู้ฟังเพื่อความเพลิดเพลิน
และสนุ กสนาน
ด้วยเหตุนี ้ เพลงโคราชจึงค่อยๆ เสื่ อมความนิยมลง
แต่เนื่ องจากในยุคปั จจุบันมี ความเชื่อว่าท้าวสุ รนารีในสมัย
ที่ยั งมี ชี ว ิ ตอยู่ (พ.ศ. ๒๓๑๓-๒๓๙๕) ท่ านชอบเพลง
โคราชมาก จึงมี ผู้ หาเพลงโคราชไปเล่นแก้บน ณ บริเวณ
ใกล้ ๆ กับอนุสาวรีย์ท้ าวสุรนารีในตอนกลางคืนเป็ นประจำ
จึงเป็ นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้หมอเพลงโคราช ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ที่
อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา ยังคงสามารถประกอบอาชีพ
อยู ่ได้ ตัวอย่างคณะเพลงโคราชที่โดดเด่นอยู่ที่ อำเภอเมือง
จังหวัดนครราชสีมา