Basic HTML Version
34
มรดกภู
มิ
ปั
ญญาทางวั
ฒนธรรม
หนั
งใหญ่
เป็
นศิ
ลปะการแสดงที่
เก่
าแก่
ชนิ
ดหนึ่
ง
ของไทย เป็
นการแสดงที่
ใช้
ตั
วหนั
งขนาดใหญ่
เป็
นตั
วละคร
โดยมี
ผู
้
เชิ
ดให้
เกิ
ดเงาบนจอ และใช้
การพากย์ การเจรจา
เป็
นการดำเนิ
นเรื่
อง หลั
กฐานที่
กล่
าวถึ
งหนั
งใหญ่
ที่
เก่
าแก่
ที่
สุ
ดอยู
่ในกฎมณเฑียรบาลสมั
ยสมเด็
จพระบรมไตรโลกนาถ
แห่
งกรุ
งศร ี
อยุ
ธยา หนั
งใหญ่
ได ้
รั
บการยกย่
องว่
าเป็
น
มหรสพชั
้นสู
ง ใช้แสดงในงานพระราชพิธีและงานสำคั
ญของ
แผ่
นดิน
เมื่
อปี พ.ศ. ๒๓๑๐ การสู
ญเสี
ยกรุ
งศร ี
อยุ
ธยา
ครั
้งที่
๒ ทำให้ศิลปะการแสดง โบราณสถาน โบราณวั
ตถุ
ถู
กทำลายเสี
ยหายไปมาก ซึ่
งได้
มี
การฟื
้
นฟู
ขึ
้
นอี
กครั
้
งหนึ่
ง
ในสมั
ยกรุ
งรั
ตนโกส ิ
นทร์
ในสมั
ยกรุ
งศร ี
อยุ
ธยาเร ี
ยก
หนั
งใหญ่
ว่
า “หนั
ง” หลั
งยุ
บกรมโขนและกรมมหรสพ
หลั
งสมั
ยรั
ชกาลที่
๗ หนั
งใหญ่
จึ
งไปอยู
่
ใต้
อุ
ปถั
มภ์
ของวั
ด
จึงเรียกหนั
งใหญ่ในสมั
ยนี้ว่
า “หนั
งราษฎร์
”
องค์
ประกอบสำคั
ญในการแสดงหนั
งใหญ่
ได้
แก่
๑. ตั
วหนั
ง ทำจากแผ่
นหนั
งวั
วแห้
งขนาดใหญ่
แกะสลั
ก ฉลุ
ลวดลายสวยงามเป็
นตั
วละครต่
างๆ ตร ึ
ง
แผ่
นหนั
งด้
วยก้
านไม้ เคลื่
อนไหวโดยการเชิ
ดผ่
านแสง
ทาบเงาลงบนจอ
๒. จอหนั
ง ข ึ
งจอ
ด้
วยผ้
าขาวในแนวสู
งและ
กว้
าง รอบจอใช้
ผ้
าสี
แดง
ทาบริ
มทั
้
งสี่
ด้
าน เพื่
อคนดู
จะได้มองเห็
นถนั
ดตา
๓. ดนตร ี
ประกอบ
การแสดง ใช ้
วงปี ่
พาทย์
เครื่
องใหญ่ บรรเลงเพลง
ประกอบการเคล ื่
อนไหว
และแสดงอารมณ์
ต่
างๆ
ของการแสดง
หนั
งใหญ่
๔. ผู
้เชิด เป็
นชาย มีหน้าที่
บั
งคั
บตั
วหนั
งให้เคลื่
อนไหว
ไปอย่
างมีชีวิตชีวา เต้น รำไปตามบทบาทและทำนองเพลง
๕. ผู
้
พากย์
และเจรจามี ๒ คน อยู
่
คนละมุ
มจอ
ผู
้
พากย์
จะต้
องเข้
าใจเรื่
องที่
จะแสดงเป็
นอย่างดี
และจะต้
อง
เข้าใจดนตรี เข้าใจเพลงที่
ใช้ประกอบการแสดงด้วย
๖. อุ
ปกรณ์
สร้
างแสงสว่
างในยามค่
ำคื
น ในสมั
ย
โบราณใช้
การก่
อไฟเผากะลามะพร้
าวเพื่
อให้
เกิ
ดแสงนวล
จั
บหน้าจอสวยงาม
๗. วรรณกรรมที่
ใช้แสดง นิยมแสดงเรื่
องรามเกียรติ์
การแสดงหนั
งใหญ่
จ ึ
งเป็
นการผสมผสานศิ
ลปะ
หลายแขนง คือ หั
ตถศิลป์
วรรณศิลป์
นาฏศิลป์
วาทศิลป์
และคี
ตศิ
ลป์ มาปรุ
งแต่
งเข้
าด้
วยกั
นอย่
างผสมกลมกลื
น
ปั
จจุ
บั
นนอกจากกรมศิลปากรและสถาบั
นบั
ณฑิตพั
ฒนศิลป์
ท ี่
ทำหน ้
าท ี่
ในการอนุ
รั
กษ์
และส ื
บสานหนั
งใหญ่
แล ้
ว
มีหนั
งใหญ่
ในประเทศไทยเหลืออยู
่
เพียง ๓ คณะเท่
านั
้น คือ
หนั
งใหญ่
วั
ดขนอน จั
งหวั
ดราชบุ
รี หนั
งใหญ่
วั
ดสว่
างอารมณ์
จั
งหวั
ดสิงห์
บุ
รี และหนั
งใหญ่
วั
ดบ้านดอน จั
งหวั
ดระยอง