83
นะ หรื
อผลสมอไทยมาถวายพระองค์
เมื่
อพระองค์
เสวยแล้
วทรงทิ้
งเมล็
ด
หมากสมอลงบนพื้
นดิ
น เมล็
ดหมากสมอได้
ทำ
�ประทั
กษิ
ณ ๓ รอบ แล้
ว
พระองค์
จึ
งทรงพยากรณ์
ว่
า สถานที่
แห่
งนี้
ต่
อไปในอนาคตจะเป็
นที่
ตั้
ง
ของ
“นครหริ
ภุ
ญชั
ยบุ
รี
”
และสถานที่
แห่
งนี้
จะเป็
นที่
ประดิ
ษฐานของ
“พระสุ
วรรณเจดี
ย์
”
และหลั
งจากที่
พระองค์
นิ
พพานแล้
ว จะมี
พระบรม
สารี
ริ
กธาตุ
ทั้
ง ธาตุ
กระหม่
อม ธาตุ
กระดู
กอก ธาตุ
กระดู
กนิ้
วมื
อ และธาตุ
ย่
อยอี
กเต็
มบาตรหนึ่
ง มาประดิ
ษฐานอยู่
ณ ที่
นี้
ด้
วย จากนั้
นพระพุ
ทธองค์
จึ
งประทาน
“พระเกศาธาตุ
”
ให้
กั
บพระญาอโศก พระญาชมพู
นาคราช
และพระญากาเผื
อก เก็
บไว้
ในกระบอกไม้
รวกบรรจุ
ในโกศแก้
วใหญ่
๓
กำ
� นำ
�ไปบรรจุ
ไว้
ในถํ้
าใต้
ที่
ประทั
บนั้
น ความใน ตำ
�นานพระเจ้
าเลี
ยบโลก
กล่
าวถึ
งความในตอนนี้
ว่
า
“...ดู
ราสารี
บุ
ตร หลั
งจากตถาคตนิ
พพานไปแล้
ว ศาสนาและธาตุ
ตถาคต
จั
กมาประดิ
ษฐานที่
นี้
ตลอด ๕,๐๐๐ วั
สสา สถานที่
นี้
จั
กปรากฏเป็
นนคร
อั
นใหญ่
จั
กมี
พระราชาองค์
หนึ่
งพระนามว่
า อาทิ
ตตราช เสวยพระนคร
แห่
งนี้
ธาตุ
ตถาคตจั
กอุ
บั
ติ
ขึ้
นปรากฏแก่
พระราชาองค์
นั้
น ท้
าวเธอจั
ก
ได้
รั
งสฤษฎ์
พระเจดี
ยใหญ่
พระนวโลกุ
ตรธรรมและพระปริ
ยั
ติ
ธรรมจั
ก
ประดิ
ษฐานมั่
นคงในเมื
องนี้
และเมื
องนี้
จะปรากฏชื่
อว่
าหริ
ภุ
ญชั
ยนคร
แล”
๑๕
พระธาตุ
หริ
ภุ
ญชั
ยฯ
ที่
มา : www.hariphunchaitemple.org
ตำ
�นานพระธาตุ
ดอยตุ
ง จั
งหวั
ดเชี
ยงราย พระธาตุ
ประจำ
�ปี
กุ
น
กล่
าวถึ
ง หั
วหน้
าคนป่
ากลุ่
มหนึ่
งชื่
อปู่
เจ้
าลาว
จกกั
บเมี
ย ทำ
�ไร่
ทำ
�นาอยู่
บนภู
เขา ในครั้
งนั้
นพระพุ
ทธเจ้
าเสด็
จจากภู
เขาคิ
ชฌกู
ฏมาตามแม่
นํ้
าโขง ทรงทอดพระเนตรไป
ยั
งทิ
ศตะวั
นตกเห็
นภู
เขา ๓ ลู
กคื
อดอยตุ
ง พระองค์
เหาะขึ้
นไปประทั
บบนหิ
นก้
อนหนึ่
งคล้
ายผลมะนาวผ่
าครึ่
ง พระองค์
ทรงทำ
�นายว่
าต่
อไปที่
นี้
จะเป็
นเมื
องสำ
�คั
ญ และหลั
งจากที่
พระองค์
เสด็
จปริ
นิ
พพานไปแล้
ว กระดู
กด้
ามมี
ดเบื้
องซ้
าย
(กระดู
กไหปลาร้
า) จะถู
กนำ
�มาประดิ
ษฐานไว้
บนดอยตุ
ง กาลต่
อมาหลั
งพระองค์
ปริ
นิ
พพานไปแล้
ว พระมหากั
สสปะ
เถระได้
นำ
�พระธาตุ
ของพระองค์
มาไว้
ยั
งดอยตุ
ง พร้
อมอธิ
ษฐานตุ
ง (ธง) ยาว ๗,๐๐๐ วา ประดิ
ษฐานไว้
ณ ดอยแห่
งนี้
ต่
อมาจึ
งเรี
ยกดอยแห่
งนี้
ว่
า
“ดอยตุ
ง”
มาจนทุ
กวั
นนี้
สื
บเนื่
องจากคติ
การบู
ชาพระธาตุ
ประจำ
�ปี
เกิ
ดที่
ปรากฏเฉพาะในวั
ฒนธรรมล้
านนาหรื
อเขตภาคเหนื
อตอนบน
แล้
ว ได้
กลายเป็
น
ประเพณี
การเดิ
นทางไปไหว้
พระธาตุ
ประจำ
�ปี
เกิ
ด
ของผู้
ที่
เกิ
ดในประจำ
�ปี
เกิ
ดนั้
น ๆ ซึ่
งจะถื
อโอกาส
เดิ
นทางไปไหว้
พระธาตุ
ประจำ
�ปี
เกิ
ดของตั
วเอง การเดิ
นทางไปไหว้
พระธาตุ
หริ
ภุ
ญชั
ยของขบวนเจ้
านายฝ่
ายเหนื
อดั
ง
ปรากฏหลั
กฐานเป็
นวรรณคดี
ล้
านนา เรื่
อง
โคลงนิ
ราศหริ
ภุ
ญชั
ย
ก็
อาจเกี่
ยวข้
องและมี
ที่
มาจากคติ
ความเชื
่
อเกี่
ยวกั
บ
การไปไหว้
พระธาตุ
ประจำ
�ปี
เกิ
ดของเจ้
านายฝ่
ายเหนื
อเช่
นเดี
ยวกั
น ซึ่
งมั
กนิ
ยมกระทำ
�กั
นในวั
นเพ็
ญ ตั้
งแต่
เดื
อนยี่
ถึ
ง
เดื
อนสิ
บเอ็
ด (เหนื
อ) สื
บเนื่
องมาจนถึ
งยุ
คปั
จจุ
บั
น รวมถึ
งการมี
ประเพณี
“ขึ้
นธาตุ
”
หรื
อสรงนํ้
าพระธาตุ
ประจำ
�ปี