Page 92 - dcp6

81
ตำ�นานพระธาตุประจำ�ปีเกิดล้านนา
เรียบเรียงโดย รองศาสตราจารย์ รังสรรค์ จันต๊ ะ
การบูชาพระธาตุประจำ�ปีเกิ ดซึ่งมีชื่อเรี ยกในท้องถิ่นล้านนาว่า ชุธาตุ หรือ พระธาตุตั๋วเปิ้ง (ตัวพึ่ง) มีที่มาจาก
คติความเชื่ อที่ถื อเอาพระธาตุเจดีย์ อันเป็ นที่บรรจุพระบรมอั ฐิ จากสรีระของพระพุทธเจ้ าที่ประดิษฐานในแต่ ละ
ท้องถิ่นมาเป็นที่พึ่งประจำ�ตั วเพื่อสั กการะบูชาของคนที่เกิดในปีนักษัตรนั้ นๆ แนวคิดดังกล่าวเกิ ดจากคติการบูชา
พระธาตุเจดีย์ตามอิทธิพลแบบลั งกาคติผสมผสานกับความคิ ดความเชื่อบนรากฐานจักรวาลวิทยาด้านการพยากรณ์
โชคชะตาราศีที่ผูกพันอยู่กับสัตว์สัญลั กษณ์ประจำ�ปีเกิดนั้นๆ ส่วนองค์พระธาตุในดินแดนล้านนาก็มั กมีตำ�นานอธิบาย
ที่มาอันสัมพันธ์กับความเชื่อเกี่ยวกับการเสด็จมาของพระพุทธเจ้ายังดินแดนล้านนา
โครงสร้างเนื้อหาหลักของตำ�นานพระธาตุ ประจำ�ปีเกิ ดแต่ละแห่งมักจะมี ลักษณะคล้ายกัน โดยเริ่มจากครั้งที่
พระพุทธเจ้าเสด็จมาในดินแดนท้องถิ่นต่าง ๆ โดยเสด็จไปประทับที่ใต้ต้ นไม้หรือสถานที่แห่งใดแห่งหนึ่ง และมีชาวบ้าน
ที่มักเป็ นคนพื้นบ้านดั้ งเดิม เช่น คนลั วะ ผู้มี ศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนามากจะนำ�ผลไม้หรืออาหารมาถวาย
หลังจากพระองค์ฉันเสร็จแล้ว พระองค์ได้ ประทานเส้นเกศาให้ เส้นหนึ่ง แล้วมีรับสั่งให้เอาเส้นเกศานี้ไปไว้ในถํ้าที่อยู่
ใกล้บริเวณนั้น และรับสั่งต่ออีกว่าเมื่อพระองค์ปรินิพพานไปแล้ว ให้เอาธาตุ (กระดูก) ส่วนใดส่วนหนึ่งของพระองค์
มาบรรจุไว้ที่สถานที่แห่งนั้น และต่อไปภายหน้าสถานที่แห่งนั้นจะเจริ ญรุ่งเรือง หรือมิฉะนั้ นก็อาจมีพุทธพยากรณ์ ไว้
ให้กั บกษัตริ ย์ผู้ครองดินแดนแห่งนั้นว่า สถานที่แห่งนี้ต่อไปภายหน้าจะเป็นที่ประดิษฐานของพระธาตุส่วนใดส่วนหนึ่ง
กาลต่อมาภายหลั งเมื่ อพระพุทธองค์ เสด็ จปรินิพพานแล้ วโทณพราหมณ์ได้จัดแบ่ งพระบรมสารี ริกธาตุ
ให้แก่กษั ตริย์ทั้ง ๘ นคร พระมหากัสสัปะเถระเจ้าผู้ เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ จึงได้ กราบทูลให้มัลลกษัตริย์ทราบถึง
พุทธพยากรณ์ มัลลกษัตริย์ทราบดั งนั้นจึงถวายพระบรมธาตุวางไว้บนฝ่ ามือแล้วอธิ ษฐานอาราธนาพระบรมธาตุ
เสด็จไปยังท้องถิ่นแห่งนั้น ๆ โดยเจ้ าผู้ครองนครแต่ละแห่งจะเป็นผู้ อุปถัมภ์ ในการก่อสร้างพระเจดีย์ ธาตุให้เป็นที่
กราบไหว้บูชาต่อไป
จะขอยกตัวอย่างเนื้อหาในตำ�นานของพระธาตุสำ�คัญบาง
แห่งในล้านนา เช่น ตำ �นานพระธาตุจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่
อันเป็ นพระธาตุประจำ�ปี ชวด เล่ าว่า พระพุทธเจ้าทรงมี พุทธ
พยากรณ์ไว้กับพญาอังครัฏฐะ เจ้าเมืองที่อยู่ใกล้กับดอยจอมทอง
ว่า สถานที่แห่งนี้ ต่อไปภายหน้าจะเป็นที่ประดิษฐานพระทักษิณ
โมลีธาตุ (พระเศียรเบื้องขวา) ของพระองค์ ต่ อมามีสามีภรรยาคู่
หนึ่งชื่อนายสอย นางเม็ง ซึ่งเลื่อมใสในพระพุทธศาสนามาก ได้
พบพระธาตุจอมทองที่เป็นพระทักษิณโมลีธาตุ มี ขนาดเท่าเมล็ด
ข้าวโพดบรรจุอยู่ในโกศทองเหลือง จึงได้ก่อเป็นพระธาตุ เจดีย์ไว้
ที่ดอยจอมทองแห่งนั้ น
พระธาตุจอมทอง
ที่มา : www.thaiticketmajor.com