Page 7 - dcp6

คำ�นำ�
วรรณกรรมพื้นบ้าน: มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ เป็นหนังสือที่ รวบรวมรายการวรรณกรรม
พื้นบ้านที่คณะกรรมการขึ้นทะเบียนมรดกภู มิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ สาขาวรรณกรรมพื้นบ้านได้ร่ วมประชุม
ปรึกษาหารือกันเพื่ อคัดสรรวรรณกรรมพื้นบ้านที่เป็นเรื่องที่รู้จักแพร่หลายในระดั บชาติ ระดับภูมิภาค หรือระดับ
ท้องถิ่นที่มี ความสำ�คัญ ดำ�รงอยู่และมีบทบาทในวิ ถีชีวิตวัฒนธรรมในแต่ละท้องถิ่นและมีการนำ�มาผลิตซ้ำ�ในรูปแบบ
ต่างๆ ในปัจจุบัน
การขึ้นทะเบี ยนรายการวรรณกรรมพื้นบ้านในฐานะมรดกภู มิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติได้เริ่มดำ�เนินการ
มาตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๕๓ เกณฑ์หลักที่คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิฯ ใช้ในการคัดสรร คือ พิจารณาวรรณกรรมพื้นบ้าน
เรื่องที่รับรู้ร่วมกันในหลายภูมิ ภาคในประเทศไทย เช่น สังข์ทอง หรือเรื่ องเด่นๆ ที่รับรู้ กันอย่างแพร่หลายในแต่ละ
ภูมิภาคที่มี ความสำ�คั ญในสังคมวัฒนธรรมท้องถิ่น เช่น พญากงพญาพาน ตาม่องล่ าย ผาแดงนางไอ่ พญาคันคาก
ปู่แสะย่าแสะ เจ้าหลวงคำ�แดง นางเลือดขาว เจ้ าแม่ลิ้มกอเหนี่ยว เป็นต้น
อนึ่ง ในปี พ.ศ. ๒๕๕๖ คณะกรรมการฯ สาขาวรรณกรรมพื้นบ้าน ได้ เสนอให้กรมส่งเสริมวัฒนธรรมจั ดพิมพ์
หนังสือรวมวรรณกรรมพื้ นบ้านพื้นบ้านที่ขึ้นทะเบี ยนไปแล้วใน พ.ศ. ๒๕๕๓-๒๕๕๖ จำ�นวน ๔๓ รายการให้ อยู่ใน
หนังสือเล่มเดียวกัน ทั้งนี้ เพื่อให้วงวิ ชาการวรรณกรรมพื้นบ้าน วรรณกรรมท้ องถิ่น วงการคติชนวิทยา และวงการ
ท้องถิ่นศึกษา รวมทั้งผู้สนใจทั่วไปได้ใช้ อ้างอิงในฐานะที่เป็น “หนังสือรวมวรรณกรรมพื้ นบ้านไทยคัดสรร” การจัด
พิมพ์ในครั้งนั้นใช้ชื่อหนังสือว่า วรรณกรรมพื้นบ้านไทย: มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติที่ขึ้นทะเบียน
พ.ศ. ๒๕๕๓-๒๕๕๖ ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๕๘ เมื่อกรมส่งเสริมวัฒนธรรมมีนโยบายจัดพิมพ์หนังสือที่รวบรวมมรดก
ภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติทั้ง ๗ สาขา จึงได้เพิ่มรายการที่ขึ้นทะเบี ยนวรรณกรรมพื้นบ้านใน พ.ศ. ๒๕๕๗-
๒๕๕๘ อีก ๑๕ รายการ และใช้ชื่ อหนังสือว่า วรรณกรรมพื้นบ้ าน: มรดกภูมิปั ญญาทางวัฒนธรรมของชาติ
นับจนถึง พ.ศ. ๒๕๕๘ รวมวรรณกรรมพื้นบ้านที่ขึ้ นทะเบียนแล้วจำ�นวน ๕๘ รายการ แบ่งเป็น นิ ทาน ๑๔ เรื่อง
ตำ�นาน ๒๙ เรื่อง บทร้องพื้นบ้าน ๒ บท บทสวดในพิธีกรรม ๕ รายการ สำ �นวนภาษิต ๑ รายการ และตำ�รา ๗ เรื่อง
อนึ่ง รายการวรรณกรรมพื้นบ้านไทยยังมีอีกมากที่ รอการขึ้นทะเบียนในปีต่ อๆ ไป เท่าที่ผ่านมา เนื่องจาก
เป็นการเน้นการขึ้นทะเบียนวรรณกรรมพื้นบ้านในระดั บชาติและระดับภูมิ ภาค มากกว่าในระดั บจังหวัด ในชั้นนี้
รายการวรรณกรรมพื้นบ้านไทยเท่าที่ขึ้นทะเบียนมาแล้ ว จึงยังห่างไกลจากคำ �ว่า “ครบถ้วน” ท่านผู้สนใจคงต้องรอ
ติดตามการขึ้ นทะเบียนวรรณกรรมพื้นบ้านเรื่องอื่นๆ ในปีต่ อๆ ไป
ง