Page 50 - dcp6

39
ตำ�นานกบกินเดือน
เรียบเรียงโดย รองศาสตราจารย์ปฐม หงษ์สุวรรณ
ตำ�นาน กบกินเดื อน เป็นเรื่องเล่าพื้นบ้านที่แสดงความเชื่อของชาวบ้ านในการอธิบายเหตุเกี่ยวกับการเกิด
สุริยคราสและจั นทรคราส ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติซึ่ งผู้คนในอดี ตเชื่อว่าเกิดขึ้นเพราะอิ ทธิปาฏิหาริย์และ
สิ่งเหนือธรรมชาติที่มีพลั งอำ�นาจศักดิ์สิทธิ์
จากการสำ�รวจและเก็บรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับตำ�นาน กบกินเดือน ในวิถีชีวิ ตวัฒนธรรมของคนไทย-ไททั้งใน
ประเทศไทยและนอกประเทศไทย พบว่า การเรี ยกชื่อเหตุการณ์สุริ ยคราสและจันทรคราสมีลักษณะเหมือนคล้าย
และแตกต่างกัน กล่าวคือ บางถิ่นจะเรียกสุ ริยคราสว่า ตะวันจั๋บ ราหูสูนตาเว้น แงงกิ นตาเว้น หมีกินตะวัน ราหูอม
พระอาทิตย์ หรือ กบกิ นตะวัน ส่วนจันทรคราส จะเรียกว่า จะคาดตื อเดือน เดือนจั๋บ ราหูอมจั นทร์ ราหูสูนจันทร์
หรือ กบกินเดื อน เป็นต้น อย่างไรก็ตาม คำ�เรียกเหตุการณ์สุริยคราสและจันทรคราสที่ นิยมและรู้ จักกันแพร่หลายใน
กลุ่มชาติพันธุ์ไทกลุ่มต่างๆ โดยเฉพาะคนไทยที่อาศัยอยู่นอกประเทศไทย รวมทั้งคนไทยยวนล้านนา และไทยอีสาน
ส่วนมากจะเรียกเหตุ การณ์นี้ว่ า “กบกินเดื อนและกบกินตะวัน” ทั้งๆ ที่บางสำ�นวนอาจไม่มีตัวละครที ่เป็นกบปรากฏ
อยู่ในเนื้อหาเลยก็ ตาม ส่วนคนไทยภาคกลางและภาคใต้ นั้นไม่พบการเรียกชื่อเหตุ การณ์สุริยคราสและจันทรคราสว่า
“กบกินเดือน” แต่จะเรียกเหตุการณ์นี้ว่า “ราหูอมจันทร์” มากกว่า
เนื้อหาตำ�นาน กบกิ นเดือน ของชาวไทดำ�เล่าว่า แต่ก่ อนคนกับสัตว์สามารถติดต่อสื่อสารกันได้ บ้านเมือง
เกิดความแห้ งแล้ง ฝนฟ้ าไม่ตก ผู้คนจึงค้นหาตัวกบตัวเขียดมาทำ�พิธีบูชาสิ่งศักดิ์ สิทธิ์ แถนอยู่เมืองฟ้าจึงได้ส่งฝนให้
ตกลงมา ทำ�ให้นํ้าท่วมโลก สัตว์ต่ างๆ ตายจนหมด ภายหลังแถนจึงได้ส่งตะวัน ๑๒ ดวง และเดือน ๑๒ ดวง ลงมายัง
เมืองมนุษย์ ทำ�ให้นํ้าแห้งจนแล้ง เวลานั้ นยังมีคนกั บกบเหลืออยู่ แต่ก่อนฟ้ากับดินอยู่ใกล้กันมาก คนจึงบอกให้กบ
ปีนขึ้นไป กินเดื อนกินตะวันเพื่อให้หายร้อน และจะทำ�ให้มีกลางวั นกลางคืน เมื่อกบขึ้ นไป กินเดือนกินตะวันก็เกิด
ความอร่อย จึงได้กินไปจนเหลือดวงสุดท้าย ผู้คนกลัวว่า กบจะกินเดื อนกินตะวันไปจนหมดซึ่งจะทำ �ให้มนุษย์นั้นเกิด
ความเดือนร้ อนยิ่งนั ก จึงได้ตีเกราะเคาะไม้ จุดประทัด บ้างก็ส่งเสียงโห่ร้ อง เพื่อเรียกตั วกบลงมา เมื่อกบลงมาแล้ว
ก็ได้ถามมนุษย์ว่าเรียกตนลงมาทำ �ไม มนุษย์จึงบอกตัวกบว่าไม่ ให้กินเดื อนกินตะวัน แต่กบก็ไม่ เชื่อฟั ง จึงได้ปีนไต่ฟ้ า
ขึ้นไปกินเดือนกินตะวันอยู่เนืองๆ จึงเป็นเหตุทำ�ให้เกิดปรากฏการณ์ ธรรมชาติดังกล่าวมาจนถึงทุกวันนี้