Page 47 - dcp6

36
นิทานสังข์ทอง
เรียบเรียงโดย วั ชราภรณ์ ดิษฐป้าน
นิทาน สังข์ทอง เป็นนิทานที่คนไทยในท้องถิ่นต่างๆ คุ้ นเคยและชื่นชอบ ดังปรากฏแพร่หลายในท้ องถิ่นต่างๆ
หลากหลายสำ�นวน เป็นนิทานที่ปรากฏทั้ งในรูปแบบมุขปาฐะและลายลั กษณ์ สำ�นวนลายลักษณ์ที่เก่าแก่ที่สุ ดคือ
สุวรรณสังขชาดก ใน ปัญญาสชาดก นอกจากนี้ยังมีสำ�นวนลายลักษณ์ในท้องถิ่นต่างๆ ด้วย เช่น สุวรรณสังขกุมาร
ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สังข์ทองคำ�กาพย์ ของภาคใต้ เป็นต้น
นอกจากความแพร่หลายของนิทาน สังข์ทอง สำ�นวนต่างๆ แล้วยั งปรากฏว่า มีนิทานที่มี เรื่องทำ�นองเดียวกันนี้
อีกหลายเรื่องในท้องถิ่นต่างๆ เช่น กํ่ากาดำ� แพะคำ� ท้าวเต่า สุวรรณสิรสา แตงเขียวนิทานเหล่านี้แม้ไม่ใช่ เรื่อง สังข์ทอง
แต่มี โครงเรื่องที่คล้ ายคลึงกัน กล่าวคือ เป็นเรื่องของพระเอกที่ซ่ อนตัวอยู่ในรูปลักษณ์ที่ตํ่าต้อยหรือผิ ดปกติ พระเอก
รักกับนางเอกซึ่งเป็นหญิ งสูงศักดิ์ จึงถูกพ่อตากีดกัน แต่ในที่สุดพระเอกก็สามารถพิ สูจน์ให้ทุกคนเห็นว่ าในรู ปที่
อัปลักษณ์ตํ่าต้อยนั้น แท้จริงแล้วมี “ความดี” และ “ความงาม” ซ่อนอยู่ พระเอกจึงได้รั บการยอมรับในที่สุด นิทาน
ที่มีเรื่องราวทำ�นองนี้มีอยู่หลายเรื่องและแพร่หลายมากในขุมคลังนิทานของไทย จึงกล่าวได้ว่ านิทานที่มีเรื่องประเภทนี้
เป็นเรื่องที่ “ต้องรสนิยม” ของคนไทยมาก
นอกจากความนิยมนิทาน สังข์ทอง ในรูปแบบของวรรณกรรมแล้ว นิ ทาน สังข์ทอง ยั งมีความสัมพันธ์และ
บทบาทในวิถี ชีวิตไทยด้านต่ างๆ เช่น ชื่อสถานที่ สำ�นวนไทย เพลงพื้นบ้าน ปริศนาคำ�ทาย ตำ �ราพยากรณ์ชีวิต
จิตรกรรม ตลอดจนศิลปะแขนงต่างๆ แม้ ในปัจจุบันนิทานสังข์ทองก็ยังได้รั บความนิยมและดำ �รงอยู่ในรูปแบบต่างๆ
เช่น เนื้อหาในหนังสือแบบเรียนหลายหลักสูตร หนังสือการ์ตูน หนังสือนิทาน ภาพยนตร์การ์ตูน ละครพื้นบ้ าน นวนิยาย
ตลอดจนงานศิลปะร่วมสมัย เช่น งานประติมากรรม การแสดงละครหุ่นสมัยใหม่ นอกจากนี้ เนื้อหาและตัวละคร
จากนิทานสังข์ทองยังสัมพันธ์กั บสิ่งอื่นๆ เช่น ชื่อพั นธุ์ไม้ รุ่นพระเครื่ อง ชื่อรายการโทรทัศน์ ฯลฯ กล่าวได้ว่านิทาน
สังข์ทอง เป็นนิ ทานที่คนไทยคุ้ นเคยและชื่นชอบมาหลายยุคหลายสมัย นับเป็นมรดกทางจินตนาการของคนไทยที ่
ดำ�รงอยู่ในวิถีชีวิ ตไทยอย่างต่อเนื่องตั้งแต่อดี ตถึงปัจจุบัน
นิทานสังข์ทอง ได้รั บการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิ ปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ ประจำ�ปีพุทธศั กราช ๒๕๕๓