Page 133 - dcp6

122
เพลงแห่นางแมว
เรียบเรียงโดย สุมามาลย์ พงษ์ไพบูลย์
ในสังคมเกษตรกรรม ซึ่งนํ้าฝนมี ความสำ�คัญอย่างมากต่อการเริ่มเพาะปลูกพื ชพันธุ์ ถ้าปีใดฝนมาช้า พื้นดิน
แห้งแล้ง ไม่สามารถเพาะปลูกได้ ก็จะเกิดความเดือนร้อนไปทั่ว เกิดความอดอยากยากจน ไม่มี ข้าว พืชไร่ไว้เลี้ ยงชีพ
ไว้ขายสำ�หรับเอาเงินมาใช้จ่ายในเรื่องอื่นๆ
ในสังคมดังกล่าวจึงมีพิธี อันเนื่องมาจากความเชื่อที่ จะทำ�ลายอำ�นาจที่ทำ�ให้ฝนแล้ ง บันดาลให้ฝนตกลงใน
เทศกาลดังกล่าวเพื ่อที่จะเริ่มชีวิตเกษตรกรรม ในสังคมไทยมี พิธี กรรมเกี่ยวกับความเจริญงอกงามที่ประพฤติเป็ น
ประเพณีสืบต่อกันมา คือ เรื่องแห่นางแมว เรื่องปั้นเมฆของภาคกลาง และประเพณีการจุดบั้ งไฟ ของภาคอีสาน
การที่ทำ�พิธี แห่นางแมว เพราะมีความเชื่อว่าแมวเป็นสัตว์ที่กลั วนํ้า จึ งเป็นตัวที่ทำ �ให้เกิดความแห้ งแล้งฝน
ไม่ตกจึงต้องจับแมวมาตระเวนแห่ และให้ผู้ คนตักนํ้ารดราดแมวจนแมวเปียกหนาวสั่น เพื่อทำ�ลายความเป็นตัวแล้ ง
ให้หมดไป
การแห่นางแมวของชาวบ้านจะทำ�ในปีที่ฝนมาล่า พิธีเริ่มต้นตั้งแต่บ่ายโมงจนมืดคํ่า ชาวบ้านจะเอาแมวตัวเมีย
ใส่ชะลอมเข่ งหรือตะกร้ า เอาฝาปิดให้แน่น เอาไม้คานสอดเข้าแล้วหาบไป มีคนแห่แวดล้ อมนางแมวคนหนึ่งถือ
พานนำ�หน้าร้องเชิญให้ทุกคนมาร่วมพิธีขอฝน นอกนั้นก็มี เครื่องดนตรี ประกอบเพลง เช่น กลอง กรับ ฉิ่ งเมื่อเคลื่อน
ขบวนออกเดิน ต่ างก็ร้องบทแห่นางแมว ซึ่งมี ข้อความคล้ายกั นหรือเพี้ยนแตกต่างกันบ้าง แห่ ไปตามละแวกบ้าน
จนทั่วแล้วก็กลั บ เมื่อแห่ไปถึ งบ้านใคร เจ้าบ้ านจะเอาภาชนะตักนํ้าสาดลงไปในชะลอมเข่ งหรือตะกร้ าที่ขั งแมว
เจ้าของบ้านจะให้รางวัลแก่พวกแห่นางแมว เป็นเหล้า ข้าวไข่กับขนมหรือเป็นเงินใส่พาน ทำ�เช่นนี้เรื่อยไป บางคนนึกสนุก
ก็มาร่วมร้องรำ�ตามขบวนไป จนกว่าจะเย็นคํ่า และเลิ กขบวนไปในที่สุด เนื่องจากทำ�พิธีช่วงอากาศร้อนสุด ฝนจึงตกลงมา
ในวันนั้น ทำ�ให้พิธี ดูขลังมากขึ้น