Page 38 - dcp5

29
ในปัจจุบันภาษาโซ่ (ทะวืง) มี ภาษาไทย – ลาวเข้ามาปนในการใช้ภาษามาก ทั้งคำ�ศัพท์จำ�นวนมาก ส่ วนลักษณะ
ไวยากรณ์ก็มีความคล้ ายคลึงกับภาษาไทย คำ�เชื่อมข้อความหรือประโยคก็มั กจะเป็นภาษาลาว นอกจากนี้ยังปรากฎ
ชัดเจนว่าภาษาที่ใช้ในกลุ่มของผู้สูงอายุจะต่ างไปจากกลุ่มเยาวชน ทั้งคำ�ศั พท์ที่ใช้และการใช้ลักษณะนํ้าเสียง เช่น
ตะก้อย = สัตว์ที่มี เขา เช่น วัว ในขณะที่คนรุ่นใหม่ไม่ รู้จักและใช้คำ�ว่ า งัว แทน คำ �เรียก พ่อ แม่ ที่เป็นภาษาโซ่ (ทะวืง)
ใช้คำ �ว่า อ็อง = พ่อ เม้อ = แม่ แต่เยาวชนมักจะใช้ คำ�ว่า (อี)โพะ = พ่อ (อี)เมะ = แม่ ซึ่งเป็นคำ�ภาษาญ้อ เป็นต้น
ชาวโซ่ (ทะวื ง) แต่เดิมมีการนับถือผี และมีการเลี้ยงผีทุกปีในวันขึ้น ๓ คํ่า เดือน ๓ ปัจจุบันชาวโซ่ (ทะวื ง)
ส่วนใหญ่ รวมถึงชาวญ้อ ภูไท และลาวที่อาศัยในตำ�บลปทุมวาปี อำ�เภอส่ องดาว จังหวัดสกลนคร นับถือศาสนาพุทธ
และมีประเพณี พิ ธีกรรมตามแบบชาวอีสานทั่วไปเช่นเดียวกัน เช่น งานบุญผะเหวด งานบุญบั้ งไฟ เป็นต้น
เครื่องแต่ งกายของชาวโซ่ (ทะวืง) ในอดีตผู้หญิงจะนุ่งผ้ าซิ่น เกล้าผม สวมเสื้ อผ้าฝ้ ายคอกลม แขนยาว
ติดกระดุมเงิน กระดุมทอง ส่วนผู้ชายนุ่ งผ้าโสร่งสีขาว แบบโจงกระเบน สวมเสื้อผ้าฝ้ายคอกลม แต่ปัจจุบันการแต่งกาย
ของชาวโซ่ (ทะวืง) เปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัยแล้ว นอกจากนี้ชาวโซ่ (ทะวืง) ยังมีองค์ความรู้และภูมิ ปัญญาท้องถิ่น
ที่สำ�คัญ ได้แก่ การสานเสื่อใบเตย และการรักษาโรคด้ วยสมุนไพร รวมถึงวิธีการรักษาแบบดั้งเดิม เช่น การเป่ า และ
การฝังเข็ม เป็นต้น ปัจจุบันในชุ มชนยังมีภูมิปัญญาที่มีองค์ความรู้ เกี่ยวกับสมุ นไพรและการรักษาโรคอยู่จำ�นวนหนึ่ ง
ภาษาโซ่ (ทะวืง) จัดเป็นหนึ่งในภาษาที่อยู่ ในภาวะวิกฤตใกล้สูญหาย เนื่องจากมีผู้พูดได้ เป็นจำ�นวนน้อย และ
เยาวชนส่วนใหญ่ ไม่พูดภาษาของตนแล้ วทำ�ให้ชาวโซ่ (ทะวืง) ได้ มีความพยายามในการฟื้ นฟูภาษาและวัฒนธรรม
ของตนเองตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๔๘ จนถึงปัจจุบัน ดำ �เนินการในพื้นที่ตำ �บลปทุมวาปี อำ �เภอส่องดาว จังหวัดสกลนคร
โดยมีการพัฒนาระบบเขียนภาษาโซ่ (ทะวืง) ด้วยอักษรไทย การนำ�ภาษาโซ่ (ทะวื ง) เข้าสู่ระบบโรงเรียน การฟื้นฟู
ภูมิปัญญาในการรักษาและดูแลสุขภาพของชาวโซ่ (ทะวืง) และการจัดทำ�ศูนย์การเรียนรู้ภาษา – วัฒนธรรมชุมชน
ซึ่งได้มีการทำ�งานร่วมกับกลุ่มญ้อ ภูไท และลาวในชุมชนอีกด้วย การทำ�งานฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมของชุมชนดังกล่าว
ได้ทำ�ให้เกิดองค์ ความรู้ท้องถิ่นตลอดจนเกิดการพัฒนาศักยภาพชุมชนโดยส่วนรวมอีกด้ วย
ภาษาโซ่ (ทะวืง) ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติประจำ�ปีพุทธศั กราช ๒๕๕๖