Page 98 - dcp4

87
ความสามัคคี ให้เกิดกับคนในชุมชนได้เป็นอย่างดี ในอดีตการทำ�มาลัยข้าวตอก ชาวบ้าน แต่ละคุ้มจะทำ�การคั่วข้าว
เปลือกเหนียวไว้ เสร็จแล้วผึ่งให้ เย็นและนำ�มาร้อยเป็นสาย ตอนเย็นหลังรับประทานอาหารเย็นเสร็จ เด็กหนุ่มสาวจะ
ออกไปช่วยกันร้อยมาลัยตามหมู่บ้าน และทำ�หมุนเวียนกันไปเรื่อยๆ จนได้เวลาอันสมควร (ประมาณ ๒๒.๐๐ น.) พอ
ถึงวันขึ้น ๑๔ คํ่า เดือน ๓ ก่อนวันมาฆบูชา ๑ วัน เวลาประมาณ ๑ ทุ่มทางวัดจะตีระฆั งบอกสัญญาณ ชาวบ้านจะ
รวมกลุ่มกันนำ�พวงมาลัยมาถวายที่วัด แล้วนำ�ไปแขวนไว้ ที่ศาลาการเปรียญ จากนั้นจะทำ�การไหว้พระรับศี ลฟังพระ
เจริญพระพุทธมนต์ จนถึงเวลาประมาณ ๔ ทุ่มก็จะแยกย้ายกั นกลับบ้าน วันรุ่งขึ้นเป็นวันขึ้น ๑๕ คํ่า เดือน ๓ จะมี
การทำ�บุญตักบาตรและทำ�บุญข้าวจี่ไปพร้อมๆ กั นถือเป็ นอันเสร็จพิธีในการทำ�บุญแห่มาลัย ในปีนั้นๆ ปัจจุบันการ
แห่มาลัยได้มี การเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมโดยเมื่อใกล้ ถึงเทศกาล เทศบาลตำ�บลฟ้าหยาดจะให้ งบประมาณสนับสนุน
แต่ละชุมชนหรื อหน่วยงานที่สนใจจะเข้าร่วมกิ จกรรม ทั้งชุมชนและหน่วยงานดั งกล่าวจะร่วมกันทำ�มาลัยข้าวตอก
โดยมีวัตถุ ประสงค์หลักเพื่อส่งเข้าประกวดมีเงินรางวัลเป็นเดิ มพัน ส่วนคนที่ทำ�มาลัยส่วนใหญ่ จะเป็น คนรุ่นกลาง
ที่มีครอบครัวแล้ว หรือคนเฒ่ าคนแก่ ส่วนคนหนุ่มสาวจะมีส่วนร่ วมในรูปแบบของการฟ้ อนรำ�ในขบวนแห่เป็นส่วน
ใหญ่ ส่วนรู ปแบบของการถวายมาลัยก็จะมีเพียงการจัดขบวนฟ้อนรำ�เข้าร่วมในขบวนแห่เน้นความสนุ กสนานบันเทิง
มีมหรสพสมโภช เพื่อดึงดูดความสนใจของนั กท่องเที่ยว เมื่อถึงบริเวณวัดชาวบ้านจะร่วมทำ�พิธี ถวายมาลัยเสร็จแล้ว
แยกย้ายกั นกลับบ้าน กิจกรรมในช่วงเย็นคนก็เริ่มน้อยลง มีเพี ยงคนเฒ่าคนแก่ บางส่วนอยู่ฟังเทศน์ ในช่วงเช้าของ
วันรุ่งขึ้นก็จะมีเพียงการทำ�บุญตักบาตรเท่านั้น ส่วนการทำ �บุญข้ าวจี่ที่เคยทำ�มาในอดีตได้หายไปจากชุมชน
ประเพณีการแห่มาลัยข้ าวตอก ได้มีการเปลี่ยนแปลงไป จากเดิมที่เคยปฏิ บัติมาตั้งแต่ในอดีต ได้ มีการปรับ
ประยุกต์ทางวัฒนธรรม เพื่อให้สอดรับกับสถานการณ์การณ์ใหม่ๆ ซึ่งในการปรับประยุกต์ ทางวัฒนธรรมนั้น คุณค่า
และความหมายของประเพณีบางอย่ างได้เริ่ ม สูญหายไป เช่ น ความเอื้ออาทร การสร้างจิตสำ�นึกร่ วมในการเป็น
พวกเดียวกั นของคนในชุมชน กุศโลบายในการสั่งสอนคนในด้านคุณธรรม จริยธรรม สายสัมพันธ์ระหว่างบ้ าน
วัด โรงเรียน รวมทั้งอัตลั กษณ์ ความเป็ นตัวตนของบ้านฟ้าหยาด เริ่มหายไป ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะส่งผลกระทบต่ อการ
สืบทอดประเพณีอันดีงามนี้ให้คงสืบต่อไปได้ เพราะหากชุมชนขาดความเป็นอัตลักษณ์หรือเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม
แล้ว ความมั่นใจในตนเอง ความภาคภูมิใจและความรู้สึกมีศักดิ์ศรี ในตนเองก็จะลดน้อยหดหายไป ดังนั้ น การที่จะ
ธำ�รงรั กษาอัตลั กษณ์ความเป็นชุมชนของบ้านฟ้าหยาดไว้ ได้ จะต้องอาศั ยการร่วมมือของชุมชนในการสร้างความ
ตระหนัก การยอมรับและเห็นคุณค่าความสำ�คั ญของประเพณีดั้งเดิมที่แท้จริง มี ความกล้าที่จะเผยแพร่หรือนำ�เสนอ
ต่อสาธารณชนด้วยความรู้สึกมั่นใจและภาคภู มิใจในวัฒนธรรมของตนแม้จะมีการเปลี่ยนแปลง อย่างไรก็ตามสิ่งที่ควร
คำ�นึงคือคุณค่าและความสำ�คัญอั นเป็นวัตถุประสงค์หลักของการก่อเกิด
ประเพณีนี้ ทั้งในด้านคุณธรรม จริยธรรม ศิลปกรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น
คุณค่าทางสังคมและ วิถีของชุมชนปัจจุบัน
ประเพณีแห่มาลัยข้าวตอกในเทศกาลวันมาฆบูชา จังหวัดยโสธร
ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติประจำ�ปี
พุทธศักราช ๒๕๕๘ การแห่มาลัยข้าวตอก