Page 59 - dcp4

48
ประเพณี ตักบาตรเทโว
เรียบเรี ยงโดย ไพฑูรย์ ปานประชา
ประเพณีตั กบาตรเทโว เป็ นประเพณี
อันเกี่ยวเนื่องกับวันออกพรรษาที่พุทธศาสนิกชน
ได้ปฏิบัติสืบทอดกันมาช้ านาน เพื่อระลึกถึ งวัน
ที่พระพุทธเจ้าเสด็จลงมาจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์
หลังจากพระองค์ประทับจำ �พรรษาเพื่อเทศนา
โปรดพระนางสิริมหามายาที่สิ้นพระชนม์ไปจุติ
เป็นเทพบุตรอยู่บนสวรรค์ชั้นดุสิต
ตั กบาตรเทโว หมายถึ ง การทำ �บุญ
ตักบาตร ในวันแรม ๑ คํ่า เดือน ๑๑ เนื่องในโอกาสที่พระพุทธเจ้ าเสด็จลงจากเทวโลก คำ�ว่ า เทโว มาจากคำ�ว่ า
เทโวโรหณะ (เทวะ+โอโรหะณะ) ซึ่งแปลว่าการเสด็จลงจากเทวโลก
ความเป็นมาของการที่พระพุทธเจ้าเสด็จลงจากเทวโลกหรือสวรรค์ชั้นดาวดึ งส์มีกล่ าวไว้ในอรรถกถาขุ ททก
นิกาย ธรรมบท พุทธวรรคว่ า ในปีที่ ๗ แห่งการบาเพ็ ญพุทธกิจ หลั งจากที่พระพุทธเจ้ าได้แสดงยมกปาฏิหาริ ย์
ในวันขึ้น ๑๕ คำ�เดือน ๘ ณ เมืองสาวัตถี พระองค์ทรงระลึกถึงพระคุณของพระพุทธมารดาที่ได้สิ้นพระชนม์หลังจากให้
พระประสูติกาลแก่พระองค์ ได้เพียง ๗ วัน ทรงประสงค์ที่จะตอบแทนพระคุณ จึงได้เสด็จขึ้นไปยังสวรรค์ชั้นดาวดึงส์
เพื่อแสดงธรรมโปรดพระพุทธมารดาซึ่งจุติเป็นเทพบุตรอยู่ ณ สวรรค์ชั้นดุสิต พระพุทธเจ้าได้แสดงพระอภิธรรมปิฎก
โปรดพระพุทธมารดาตลอด ๓ เดือน ในวันมหาปวารณาพระองค์ ได้เสด็จจากเทวโลกหรือสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ลงมายัง
โลกมนุษย์ ณ เมืองสังกัสสะ แคว้นปัญจาละ โดยทางบันไดแก้ว มีบันไดทองอยู่ด้านขวาที่บรรดาเทพยดาลงมาส่งเสด็จ
และบันไดเงินอยู่ด้านซ้ายที่บรรดาพรหมติดตามส่งเสด็จพระพุทธเจ้าได้แสดงอภินิหารให้มนุษย์ เทวดา และสัตว์นรก
ได้เห็นกันซึ่งเรียกว่า วันพระพระพุทธเจ้าเปิดโลกหรือโลกวิ วรณปาฏิหาริย์ประชาชนที่มารอรับเสด็จมีความปีติโสมนัส
เป็นอย่างมากเพราะไม่ได้เฝ้าพระพุ ทธเจ้ามาเป็นเวลานานถึง ๓ เดือน จึงได้ถวายอาหารบิณฑบาตแด่พระองค์และ
พระสาวก แต่ประชาชนมีเป็นจานวนมากทาให้ไม่สามารถเข้าถึ งพระองค์ได้ แต่ด้วยพระพุทธานุ ภาพทำ�ให้อาหาร
ที่ประชาชนใส่บาตรลอยลงสู่บาตรของพระองค์และพระสาวกทั้ งสิ้น ดังนั้นเพื่อระลึกถึ งวันที่ พระพุทธเจ้าเสด็ จ
จากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์หรือเทวโลกมาสู่โลกมนุษย์พุทธศาสนิกชนจึงได้จัดพิธี ตักบาตรขึ้นรียกว่า ตักบาตรเทโวโรหณะ
หรือเรียกย่อๆ ว่ า ตักบาตรเทโว
ในประเทศไทยประเพณี ตักบาตรเทโวเป็นประเพณี ที่จั ดกันทุกภาคทั่ วประเทศ บางวั ดจัดขึ้นในวันขึ้ น
๑๕ คํ่าเดือน ๑๑ ซึ่งเป็นวันออกพรรษา บางวัดจัดขึ้ นในวันแรม ๑ คํ่ าเดือน ๑๑ ซึ่ งเป็นวันมหาปวารณา ตามแต่