Page 98 - dcp3

87
เรือกอและ
เรียบเรียงโดย รองศาสตราจารย์วุฒิ วัฒนสิน
เรือกอและเดิมเป็นเรือขุด ซึ่งใช้ไม้ ใหญ่มาขุดเป็นลำ�เรือ ในสมัยก่อนเรือกอและ
ทุกลำ�เป็นเรือหัวยาว ท้ายยาว ไม่มี การเขียนลวดลายใด ๆ ทั้งสิ้น สามารถนำ�ออกทำ�การ
ประมงชายฝั่งได้ ต่อมาไม้หายากขึ้นจึงเปลี่ยนจากขุดมาเป็นเรือที่ต่อขึ้นด้วยไม้กระดาน
และสามารถชักใบเรือเพื่อนำ�ออกทะเลในเวลาเช้า และกลับเข้าฝั่งในเวลาบ่าย เรือกอและ
ในปัจจุบันได้เปลี่ยนแปลงแบบไปจากซึ่งเคยมีหัวเรือและท้ายเรือเชิดสูงขึ้น กลายเป็นหัว
เรือสั้น และท้ายตั ดไว้สำ�หรับตั้งเครื่องยนต์ ซึ่งมี ชื่อเรียกว่า “ปาตะกือระ (ท้ ายตัด)”
ส่วนประกอบอื่นที่แสดงเอกลักษณ์ของเรือกอและไม่เคยเปลี่ยนแปลงคื อ การตกแต่ง
ลวดลายจิตรกรรมที่วิจิตรพิสดารบนเรือกอและแต่ละลำ�
เรือกอและเกิดขึ้ นก่อนสมัยสุ โขทัย แต่เดิมเรือกอและใช้ในการทำ�ศึกสงคราม
ปัจจุบันใช้เป็ นพาหนะในการเดินทางและการประมง วิธี การต่อเรื อกอและ จะเริ่มจาก
การตั้งกระดูกงู การต่อลำ�เรือ การวางกง การวางโครงเรือ การปิดส่วนหัวและส่วนท้าย
การทำ�ส่วนประกอบต่ าง ๆ และการอุดรอยรั่วของลำ�เรือ
การตกแต่งลวดลายจิตรกรรมบนเรือกอและเริ่ มมีขึ้นเมื่ อไม่เกิน ๑ ศตวรรษ
ที่ผ่ านมา การตกแต่งลวดลายเริ่มจากการแกะสลัก การฉลุ ลายและระบายสีตาม
ลำ�ดับ ส่วนประกอบของเรือกอและที่มี การตกแต่ งลวดลายจิตรกรรม ได้แก่ กราบ
เรือด้านบนและด้านล่าง ดาวะปาลอ (ใบหัวเรือ) บางา จาปิง และแนแบงเดะ (ส่วน
ประกอบที่ ปิดช่วงหัวเรื อกับส่วนลำ�เรือ) ซางอ (ส่ วนประกอบที่วางเสากระโดงเรือ
หรือหางเสื อเรือ) ท้ ายเรือภายใน ท้ายเรือภายนอก และรอแย (ส่วนประกอบที่ใช้ยึ ดกับหางเสือ) วัสดุอุปกรณ์
ที่ใช้ในการตกแต่งลวดลายจิตรกรรมบนเรื อ ประกอบด้วย แปรงทาสี พู่กันแบน ดิ นสอ ภาชนะใส่สี นํ้ามันก๊าด
ผ้าเช็ดสี จานสีและสีนํ้ามั นกระป๋อง มีขั้นตอนการตกแต่งเริ่มจาก การรองพื้นสี การร่างภาพและการระบายสี
ลวดลายจิตรกรรมที่ตกแต่งบนเรือกอและเป็นวัฒนธรรมสัมพันธ์ ระหว่าง
ศิลปะไทย ศิลปะอิสลาม และศิลปะจีน ลวดลายส่วนใหญ่เป็นลวดลาย
พรรณไม้แบบเถาเลื้ อยและลายหน้ากระดานภาพจิตรกรรมส่วนใหญ่
เป็นภาพสัตว์ในจิ ตนาการจากประเพณีท้องถิ่น ศาสนา วรรณคดี และ
ศิลปะการแสดง นอกจากนี้ยังมี ภาพสัตว์หิมพานต์ สัตว์ในจิตนาการของจีน
ภาพสัตว์นํ้า และภาพทิ วทัศน์
เรือกอและ ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็ นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของ
ชาติประจำ�ปีพุทธศักราช ๒๕๕๔