Page 7 - dcp3

คำ �นำ�
ง
มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ ที่มีความสำ�คัญยิ ่งประเภทหนึ่ง คือ งานช่างฝีมือดั้ งเดิม ซึ่งปรากฏเป็น
รูปธรรมในการสร้างบ้านแปงเมืองมาทุกยุคทุกสมัย งานช่ างเหล่านั้นแฝงด้ วยภูมิปัญญาที่แยบยล ตั้ งแต่การเลือก
คัดสรรวัสดุให้เหมาะสมกับงานช่างแต่ละประเภท เช่น การใช้กาบหอยมุกมาสร้างงานประดับมุ ก การใช้ยางรักมาทำ�
เครื่องรั ก นำ�ใยฝ้ายและเส้ นไหมมาทอผ้า จนถึงการใช้ไม้ไผ่ ที่มีอยู่ ทั่วไปมาทำ �เครื่องจักสาน กลวิ ธีการออกแบบ
สอดคล้องกับการใช้สอย ขนบประเพณี และวัฒนธรรม โดยเฉพาะงานช่างฝีมือดั้งเดิมได้ ผ่านกระบวนการทางความคิด
แก้ไข ดั ดแปลง จนมีความสมบูรณ์ทั้งรูปแบบ การใช้สอย และมี เอกลักษณ์ชัดเจน ดังนั้น การขึ้นทะเบียนมรดก
ภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติด้านงานช่างฝีมือดั้งเดิม จึงเป็นการรักษาองค์ความรู้และภู มิปัญญาของบรรพชนช่าง
และช่างปัจจุบันเอาไว้
กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรมได้ ดำ�เนินการขึ้นทะเบี ยนมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ
มาตั้งแต่ ปี พ.ศ. ๒๕๕๓ จนถึง พ.ศ. ๒๕๕๖ เป็นงานช่างฝี มื อดั้งเดิม ๔๒ รายการ โดยกระจายเป็ นประเภท
ต่างๆ เช่ น ผ้าและผลิตภัณฑ์จากผ้ า เครื่องจักสาน เครื่องรัก เครื่องปั้นดินเผา เครื่องโลหะ เครื่องไม้ เครื่องหนัง
เครื่องประดับ งานศิ ลปกรรมพื้นบ้าน การขึ้นทะเบียนงานช่างฝีมือดั้งเดิม แต่ ละประเภทพิจารณาให้ความสำ�คัญ
แตกต่างกันไป เช่น งานช่างฝีมือดั้ งเดิมที่ใกล้จะสูญหาย เพราะไม่สอดคล้องกับวิถีชีวิตของประชาชนในปั จจุบัน เช่น
ปราสาทศพล้านนา การแกะสลักหนังใหญ่ งานตอกกระดาษ งานเครื่องสด งานช่างฝีมือดั้งเดิ มเหล่านี้นับวันจะสู ญไป
การขึ้ นทะเบียนมรดกภูมิ ปัญญาจึ งเป็ นการรักษาภูมิ ปัญญาของงานช่างฝี มื อเอาไว้ ซึ่งมี ประโยชน์อย่างยิ่ งด้ าน
การศึกษาและการปกป้องภูมิปัญญาของไทย
ประเทศไทยเป็นดิ นแดนทองของงานศิลปกรรมและงานช่างที่ มี เป็นจำ �นวนมาก แต่ขาดการศึ กษาและ
เผยแพร่เท่าที่ควร ทำ�ให้ประชาชนทั่วไปไม่สามารถเข้าถึงคุณค่าได้เท่าที่ควร กรมส่งเสริมวัฒนธรรมจึงมีหน้าที่โดยตรง
ในการนำ�เสนอมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมไปสู่ประชาชน ทั้งการจัดนิทรรศการ สื่ออิเล็กทรอนิกส์ หรือรูปแบบใดๆ
ก็ตาม เช่น การจัดทำ �วีดิทัศน์ พิมพ์หนังสือรวมงานช่างฝีมือดั้งเดิ ม ซึ่งเป็นแนวคิ ดหนึ่งที่จะสร้างความตื่ นตัวให้กับ
นักเรียน นิสิต นักศึ กษา และประชาชนให้มาสนใจได้ทางหนึ่ ง
การขึ้นทะเบี ยนงานช่างฝี มือดั้งเดิมได้รั บความร่วมมืออย่างดี ยิ่ง จากผู้เชี ่ยวชาญจากทุกภาคของประเทศ
จึงเชื่อว่าการขึ้นทะเบี ยนงานช่างฝีมือดั้ งเดิมจะดำ�เนินต่อไปด้วยดี เพื่ อรักษามรดกภูมิปัญญาของไทยสาขานี้ ไว้ต่อไป
(ศาสตราจารย์วิบูลย์ ลี้สุวรรณ)
ประธานกรรมการ
ในนามคณะกรรมการผู้ทรงคุณวุ ฒิมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม
สาขางานช่ างฝีมือดั้งเดิม