Page 48 - dcp1

39
แข่งโพนจังหวั ดพัทลุง
เรียบเรียงโดย สำ�นักงานวัฒนธรรมจังหวัดพัทลุง
การแข่งโพนเป็ นกีฬาพื้นบ้านที่มี วิวัฒนาการมาจากการตีโพนในงานประเพณีลากพระ ซึ่งจะมีขึ้นในวันแรม ๑ คํ่า
เดือน ๑๑ อันเป็นวันออกพรรษา วัดต่างๆ จะเตรียมการทำ�บุษบก หุ้มโพน เตรี ยมโพนประจำ�เรือเพื่อตีบอกชาวบ้านว่าจะ
มี งานลากพระตามวัดต่างๆ เนื่องจากวั ดส่วนมากจะอยู่ในละแวกเดี ยวกัน จึงแข่งกันตีโพนให้มี เสียงดัง เพื่อชวนเชิญให้มา
งานวัด นอกจากนี้ ยังเป็นการบอกจังหวะให้คนลากเรื อ ถ้าตี รัวให้ถี่ๆ ลากเร็วถ้าตี ช้าๆ ให้ลากช้ า จึงเกิดการแข่งโพนของ
แต่ละวั ดขึ้น การแข่งโพนโดยทั่วไปมีการแข่งในงานประเพณีลากพระทั้ งระดับจังหวัด ระดับอำ�เภอและระดับท้องถิ่น
การแข่งโพน แบ่งได้เป็น ๒ อย่าง คือ
๑. การแข่งขันมือ (ตีทน) การแข่ งขันแบบนี้ไม่ค่อยได้ รับความนิยม เพราะกินเวลานาน แข่งขันจนผู้ ตีมืออ่ อนหรือ
หมดแรงจึงตัดสินได้
๒. การแข่งขันเสียง การแข่งขันแบบนี้เป็นที่นิยมกันมากในปัจจุบัน เพราะใช้เวลาสั้นๆ ก็สามารถตัดสินคนชนะได้
โพน เป็นเครื่องดนตรีพื้ นบ้าน เป็นเครื่องให้จังหวะสัญญาณ เพื่อบ่งบอกว่าจะมีประเพณีการแห่ชั กพระของแต่ละ
วั ดในจังหวัดภาคใต้ ไม่มีหลักฐานว่าเกิ ดขึ้นเมื่อใด บรรพบุ รุษในอดีตกาลได้นำ�เอาหนั งวัว หนังควายมาหุ้มปลายไม้ท่อน
ที่เจาะกลวงทะลุทั้งสองด้ าน แล้วนำ�มาทำ�สลักตีขึงให้ตึ ง เรียกว่า “กลอง” ชาวพัทลุงเรียก “โพน” หรื อ “ตะโพน”
การประดิ ษฐ์ ลีลาในการตี การใช้ประโยชน์จากโพน และความนิยมการแข่งขันของชาวพัทลุงแตกต่ างไปจากท้องถิ่นอื่น
จึงถือได้ว่ าการแข่งตีโพน คือ “เอกลักษณ์ของโพนเมืองพัทลุง”
การแข่งโพนจั งหวัดพัทลุง ดังคำ�กล่าวที่ว่ า “จะร้อยพันแม้นหมื่นเสี ยงตะโกน ฤาจะสู้เสียงแข่งโพนที่เมืองลุ ง”
ที่สะท้อนถึงความยิ่งใหญ่และชื่อเสี ยงประเพณีการแข่งโพนของจังหวัดพัทลุง ที่ได้ รับการสืบทอดและวิวัฒนาการมาหลาย
ทศวรรษ เคี ยงคู่ประเพณีลากพระของชาวพัทลุง แม้ โพนจะมีใช้ กันทั่วไปในทุกวัดของภาคใต้ แต่ไม่มีการแข่งโพนที่จะยิ่ง
ใหญ่และสนุกสนานไปกว่าเมืองพัทลุง
วิ ธีเล่น องค์ประกอบในการแข่งโพนประกอบด้ วย
(๑) โพน (๒) ไม้ตีโพน (๓) ผู้ ตีโพน (๔) โฆษกสนามบนเวที
(๕) กติกาการแข่ งขัน (๖) กรรมการตั ดสิน
การแข่งโพนจะแบ่งโพนที่เข้าแข่งขันออกตามขนาด
เล็ ก กลาง ใหญ่ ตามกติ กาที่กำ�หนด แต่ละขนาดมีเลขหมาย
ประจำ�โพน ประกบคู่ด้วยวิธี จับสลาก การแข่งโพนบนเวที
แข่งกันครั้งละ ๒ ใบ แบบแพ้คัดออกจนเหลือคู่ชิ งชนะเลิศ
เมื่ อขึ้นเวทีแล้วจะเที ยบเสี ยงว่าใบใดมี เสียงทุ้ม ใบใดมี