Page 43 - dcp1

34
หมากรุกไทย
เรียบเรียงโดย นาวาพิเศษบุญแสง มาลามาศ
หมากรุกไทย เป็นเกมกระดานที่พัฒนามาจากหมากรุกของอินเดียที่ชื่อเกมว่าจตุรงค์ ซึ่งมีความเชื่อว่ามาจากเรื่องราว
ของรามเกียรติ์ จากหลักฐานพบว่า การเล่นหมากรุกไทยมีมาตั้งแต่สมัยกรุงธนบุรีและต่อเนื่องมาจนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์
ผู้ที่เล่นหมากรุกไทยมี ตั้งแต่พระมหากษัตริ ย์เชื้อพระวงศ์ไปจนถึ งคนสามัญ ใครคิดเป็ น รู้จักใช้สติ ปัญญาก็นับว่าสามารถ
เล่นหมากรุกได้ สนุกเท่าเทียมกัน หมากรุกไทยสมัยก่อนเป็นที่นิยมมาก เห็นได้จากเวลามีงานต่างๆ เช่น งานวั ด งานบวช
งานศพ เจ้าภาพจะหาหมากรุกมาให้ เล่นกันอย่างสนุกสนานตลอดรุ่ง บางครั้งเป็นการเล่นเพื่อประชั นกันระหว่างนักเลง
หมากรุกเจ้าถิ่นกับต่างถิ่น
การเล่ นหมากรุกไทยจะมี การวางแผนเชิงกลยุ ทธ์ ด้ วยการรุก การรั บ ตามแต่ สติ ปัญญาของผู้ เล่น เช่ น
ทัพหลวง ทัพรอง และทัพกองโจร โดยการเข้าโจมตีจะมุ่งหวังชนะฝ่ายตรงข้ าม และแต่ละฝ่ายจะต้องป้องกันแม่ทัพหรือ
ขุนของฝ่ายตนไว้ให้ถึงที่สุด การแพ้ชนะในกีฬาหมากรุกไทยจึ งไม่ใช่อยู่ที่ฝ่ายหนึ่งจะเดินหมากเข้าไปกินฝ่ายตรงข้ามจนหมด
หรือเหลือพวกมากกว่าจึงจะชนะ แต่สิ่งที่สำ�คัญอยู่ที่ทั้งสองฝ่ายต้องใช้ไหวพริบปฏิ ภาณในการเดินหมากของตนเข้าล้อมรุก
ขุนของฝ่ายตรงข้ามให้ไม่มี ทางต่อสู้ ด้วยศิลปะเชิงชั้นการเล่ นที่สนุกสนานนี้เอง ทำ �ให้หมากรุกไทยกลายเป็นกีฬาที่มี การ
จัดประลองแข่งขันอย่างเป็นทางการมากขึ้น ดังนั้ น การกีฬาแห่งประเทศไทยจึงได้จัดทำ�กติกาการแข่งขันหมากรุกไทย
เพื่อให้ ใช้กันอย่างเป็ นมาตรฐานโดยมีการกำ�หนดเวลาการเล่น การจดบั นทึกการเดินหมาก การนับศักดิ์กระดานและ
รายละเอียดอื่ นๆ ที่ผู้เข้าแข่งขันต้องยึดถื ออย่างเข้มงวด
หมากรุกไทยเป็นกีฬาที่ สร้างทักษะให้เกิดความคิดสร้างสรรค์อย่ างเป็นระบบ สอนให้เกิดการจินตนาการรวมทั้ง
การวางแผนล่วงหน้า ผู้เล่ นหมากรุกไทยจึงเป็นผู้ที่มีความละเอี ยดรอบคอบ มีสมาธิ รู้จักการวางแผน คิดวิเคราะห์และ
การแก้ปัญหาได้อย่ างมีประสิทธิภาพ
หมากรุกไทย ได้รั บการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติประจำ�ปีพุทธศักราช ๒๕๕๕