Page 41 - dcp1

32
หมากเก็บ
เรียบเรียงโดย กรมส่งเสริมวัฒนธรรม
หมากเก็บเป็ นเกมพื้นบ้านของไทย นิยมเล่นในภาคกลาง โดยเฉพาะเด็กผู้ หญิง อายุราว ๘ – ๑๔ ปี เชื่อว่ามี
การเล่นหมากเก็บมาตั้ งแต่สมั ยกรุงศรีอยุธยา การเล่นหมากเก็บจะใช้วัสดุ ก้อนหิน กะเทาะให้ค่อนข้างกลม ลบเหลี่ยมเพื่อ
ไม่ให้เจ็บมือ ใช้ก้อนหินจำ�นวน ๕ ก้อน ขนาดหัวแม่มื อ เล่นได้ ๓ – ๕ คน วิธีการเล่น หมากเก็บนั้น ใครจะได้เล่นก่อน
ขึ้นอยู่กับฝีมือในการขึ้นร้านให้ ได้ลูกหมากจำ�นวนมาก โดยหงายมือถือลู กหมากแล้วโยนขึ้น พร้ อมกับพลิกเอาหลังมือรับ
แล้วพลิกกลับเอาหน้ามือรับทุกคนที่ เล่น จะขึ้นร้านให้ได้ ลูกหมากมากที่สุ ด เป็นผู้เล่ นก่อน โดยเริ่มเล่น จากหมากหนึ่ง
ผู้เล่นจะโยนหมากขึ้นไปบนอากาศแล้ว โปรยลูกหมากอีก ๔ ลูก ลงบนพื้นจากนั้ นจะโยนตัวโยนขึ้นแล้ว เก็บลูกหมากทีละ
ตัวจนครบ ๔ ลูก ขึ้นหมากสอง จะโยนอีตัวขึ้นแล้ว รีบวางลูกหมากอีก ๔ ลูก ให้เป็นคู่ละสอง แล้วโยนตัวโยนพร้ อมกับ
เก็บลูกหมากทีละสองลูก ขึ้นหมากสามจนถึงหมากสี่ หมากอีจุ๊บ หมากอีเขี่ยถ้าระหว่างเล่ นพลาดเมื่อใด ให้ คนอื่นเล่นต่อ
ใครถึงหมากสุดท้ายก่ อนเป็นผู้ชนะ ให้ขึ้นร้านแล้วเขกเข่าผู้แพ้
การเล่นหมากเก็บเป็นการฝึกทักษะในการใช้กล้ ามเนื้อมือ ถ้ามืออ่ อนก็จะรับหมากได้มากเป็นการฝึกการโยนตัว
โยนและเก็บลูกหมาก โดยคาดคะเนจังหวะความสูงของตัวโยน กับการเก็บลูกหมาก ให้สามารถรับได้ทันท่วงที ปัจจุบัน
ยังมีเด็กหญิ งเล่นกันอยู่ในชนบท แต่อาจะมี การเปลี่ยนจากลูกหมากเป็นก้านธูปหรือตะเกียบก็ได้
หมากเก็บ ได้รับการขึ้ นทะเบียนเป็นมรดกภูมิ ปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติประจำ�ปีพุทธศักราช ๒๕๕๕