Page 94 - บูรพศิลปิน58

79
บูรพศิ ลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
พระสุนทรโวหาร (สุนทรภู่)
บุคคลสำ�คัญของโลก พุทธศักราช ๒๕๒๙
เกิด ๒๖ มิถุนายน พ.ศ. ๒๓๒๙
ถึงแก่กรรม พ.ศ. ๒๓๙๘
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๑ - รัชกาลที่ ๔)
ประวัติ และการทำ�งาน
พระสุนทรโวหาร นามเดิมว่า ภู่ คนทั้งหลายเรียกกันว่า “สุนทรภู่ ” ประวัติของสุนทรภู่ นั้น ส่วนมากได้เรียนรู้
จากคำ �กลอนของสุนทรภู่เอง ที่ ได้แทรกประวัติ ของตนเองไว้
บิดามารดาของสุนทรภู่จะมีชื่อเสียงเรียงนามอย่างไรไม่ปรากฏ ทราบแต่ว่ าบิดาเป็นชาวบ้านกรํ่า อำ�เภอแกลง
จังหวัดระยอง ส่วนมารดาสันนิ ษฐานว่ามีเชื้อสายมาจากกรุงศรีอยุ ธยา อพยพมาอยู่กรุ งธนบุรี เมื่อครั้งกรุงศรี อยุธยา
แตก เป็นนางนมพระธิดาในกรมพระราชวังหลัง คื อ พระองค์เจ้าจงกล ต่อมาบิดามารดาได้ แยกทางกัน มารดาพาไป
ฝากเรียนหนังสือกับพระวัดชี ปะขาว (วัดศรีสุดารามในปัจจุบัน) เมื่อพอรู้หนังสือแตกฉานพอสมควรแล้ว จึงพาไปถวาย
ตัวในกรมพระราชวั งหลังได้ระยะหนึ่ง ออกมาเป็นเสมี ยนนายระวาง กรมพระคลังสวน แต่ก็ทำ�อยู่ไม่ นาน กลับเข้าไป
อยู่ในพระราชวั งหลังตามเดิม ในช่วงวัยหนุ่ม สุนทรภู่เริ่มมีชื่อเสียงในฐานะเจ้าบทเจ้ากลอนแต่งกลอนได้ไพเราะ เขี ยน
เพลงยาวเกี้ยวผู้ หญิงที่ตนหลงรัก ชื่อจัน จนต้องโทษถูกเวรจำ�
สุนทรภู่สร้ างผลงานจากการที่ตนเองเดินทางไปในสถานที่หลายแห่ ง ทั้งตามเสด็ จเจ้านาย ไปโดยส่วนตัว
และเหตุผลอื่ นๆ นอกจากนี้สุนทรภู่เองเป็นคนที่ชอบดื่มสุรา ต่อมาในรั ชกาลที่ ๒ เข้ารั บราชการในตำ�แหน่งอาลักษณ์
เป็นที่โปรดปรานมาก ชีวิตของสุ นทรภู่ในช่วงนี้เจริญรุ่งเรืองมาก ได้รับใช้ ใกล้ชิดและตามเสด็จเนืองๆ จนได้รับแต่งตั้ง
ให้เป็นกวีที่ปรึกษา ได้บรรดาศักดิ์เป็นขุนสุนทรโวหาร ในกรมพระอาลักษณ์ แต่ด้ วยความเป็นคนขี้เมาและเจ้าชู้ ทำ�ให้
ชีวิตครอบครัวต้องแตกแยก และทำ�ให้ต้องโทษติดคุ ก แต่ก็พ้ นโทษเพราะพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลั ย ทรง
ติดขั ดเรื่องกลอนจำ�ต้องให้สุนทรภู่มาช่วยแต่ง จึงพ้นโทษ และกลับเข้ารับราชการตามเดิม จนกระทั่งพระบาทสมเด็จ
พระพุทธเลิศหล้านภาลัย เสด็จสวรรคต เมื่อวันที่ ๒๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๗
ครั้นถึงรัชกาลที่ ๓ สุนทรภู่ ลาออกจากราชการและไปบวช เพราะเกรงพระราชอาญา ด้วยเหตุที่ทำ�ให้พระบาท
สมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งดำ�รงพระอิสริยยศเป็ น กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ทรงขัดเคืองพระราชหฤทัยใน
การแก้กลอนหน้าพระที่นั่ง ครั้ งรัชกาลที่ ๒ หลายครั้งหลายครา กล่าวกันว่า น่าจะถูกถอดจากขุนสุนทรโวหารด้วย
เพราะคนทั้งหลายเรียกกันว่ า สุนทรภู่ ในช่วงนี้เองสุนทรภู่ต้องเดินทางไปตามที่ต่างๆ ได้แต่ งนิราศไว้หลายเรื่อง เช่ น
นิราศสุพรรณ นิราศภูเขาทอง นิราศวัดเจ้าฟ้า ฯลฯ รวมทั้งได้แต่ งกลอนขายเลี้ยงชีพด้วย
พระนิ พนธ์เรื่อง ประวัติสุนทรภู่ ของสมเด็จฯ กรมพระยาดำ�รงราชานุภาพ ทรงสันนิษฐานว่าสุนทรภู่ “เห็นจะ
บวชในราวปีจอ พ.ศ. ๒๓๖๙ เวลานั้นอายุได้ ๔๑ ปี แรกบวชอยู่ ที่วั ดราชบุรณะ อยู่ได้ ๓ พรรษา มีอธิกรณ์เกิ ดขึ้น”
กล่ าวคือ สุนทรภู่คงจะเสพสุรา จึงถูกขั บไล่จากวัดราชบุรณะ จากนั้ นสุนทรภู่ก็เริ่มเดินทางไปอยุ ธยา แต่ก็ กลับมา
กรุ งเทพฯ อีกและไปอยู่ตามวัดหลายแห่ ง เช่น วัดอรุณฯ วัดเทพธิดาราม วัดพระเชตุพนฯ วัดมหาธาตุ ฯ
๒๔
สมัยรั ตนโกสินทร์