Page 62 - บูรพศิลปิน58

47
บูรพศิ ลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า
กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
บุคคลสำ�คัญของโลก พุทธศักราช ๒๕๓๓
ประสูติ ๑๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๓๓๓
สิ้ นพระชนม์ ๙ ธันวาคม พ.ศ. ๒๓๙๖
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๑ - ๔)
พระประวั ติและพระกรณียกิ จ
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุ ชิตชิโนรส พระนามเดิม พระองค์เจ้าวาสุกรี เป็นพระราชโอรสใน
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช และเจ้าจอมมารดาจุ้ย ซึ่งต่อมาเป็นท้าวทรงกันดาล ทรงบรรพชาเป็น
สามเณร เมื่อ พ.ศ. ๒๓๔๕ เมื่อพระชนมายุ ๑๒ พรรษา ประทับที่วัดพระเชตุพนวิ มลมังคลาราม ทรงศึกษาเล่าเรียน
ในสำ�นักสมเด็ จพระพนรัตน วัดพระเชตุพนฯ ครั้นรัชกาลที่ ๒ ทรงผนวชเป็นพระภิกษุ เมื่อ พ.ศ. ๒๓๕๓ สมเด็ จ
พระสังฆราช (สุก) เป็นพระอุปัชฌาย์ สมเด็จพระพนรัตน วัดพระเชตุพนฯ เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ทรงได้รับการสถาปนา
เป็นพระราชาคณะและกรมหมื่นนุชิตชิ โนรส ศรีสุคตขัตติยวงศ์ สถิต ณ วัดพระเชตุพนฯ ถึ งรัชกาลที่ ๓ โปรดให้ เป็น
เจ้าคณะกลาง มีสมณศักดิ์เสมอเจ้าคณะรอง ครั้นต่อมาในรัชกาลที่ ๔ ทรงรับมหาสมณุตมาภิเษกเป็นกรมสมเด็ จ
พระปรมานุ ชิตชิโนรส ศรี สุคตขั ตติยวงศ์ฯ เมื่อ พ.ศ. ๒๓๙๔ ทรงเป็ นสมเด็จพระสังฆราช พระองค์ ที่ ๗ แห่ ง
กรุ งรัตนโกสินทร์ ทรงเป็นปราชญ์และกวี ทรงแตกฉานภาษาบาลี มีงานพระนิพนธ์ทั้งร้อยแก้ วร้อยกรองหลากหลาย
สาขา โดยเฉพาะวรรณกรรมศาสนา สิ้ นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๔ เมื่อวันที่ ๙ ธั นวาคม พ.ศ. ๒๓๙๖ ถวายพระเพลิง
พระศพ ณ พระเมรุท้องสนามหลวง เมื่อวันที่ ๘ เมษายน พ.ศ. ๒๓๙๗ พระชันษา ๖๕ พรรษา ต่อมาในรัชกาลที่ ๖
ทรงสถาปนาเป็น สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุ ชิตชิโนรส เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๔
ผลงานสำ�คัญ
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิ ตชิโนรสทรงเป็นรัตนกวี ได้ทรงพระนิ พนธ์หนังสือต่ างๆ ไว้เป็น
จำ�นวนมากทั้งร้อยแก้ ว และร้อยกรอง เช่น
ลิลิตตะเลงพ่ าย
ร่ายยาวมหาเวสสั นดรชาดก ๑๑ กัณฑ์ (ยกเว้นกัณฑ์ชูชกและมหาพน)
กฤษณาสอนน้องคำ�ฉันท์
สมุทรโฆษคำ�ฉันท์ ตอนปลาย
สรรพสิทธิ์คำ�ฉันท์
ปฐมสมโพธิกถา
จักรทีปนีตำ�ราโหราศาสตร์
ฉันท์สังเวยกล่อมวินิจฉัยเภรี
พระธรรมเทศนาพระราชพงศาวดารสังเขป
โคลงดั้นเรื่องปฏิสังขรณ์วั ดพระเชตุพน
๗
สมัยรั ตนโกสินทร์