Page 387 - บูรพศิลปิน58

372
บูรพศิลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
องค์ความรู้ของบูรพศิลปิน
ระบบเสียงที่ใช้ ในสำ�นักเสนาะดุริยางค์
จิรภัทร เลขะกุล
ระบบเสียงที่ใช้ในสำ�นั กเสนาะดุริยางค์นั้น ถูกคิดค้นขึ้นโดยพระยาเสนาะดุริยางค์ (แช่ม สุ นทรวาทิน)
ซึ่งลักษณะของเสียงที่มีนั้น เป็นเสียงที่มีความถี่พอเหมาะ ไพเราะเสนาะโสต หวานหู ไม่สูงหรือตํ่าจนเกินไป คนร้องก็
ร้องสบาย เครื่องสายก็พอดี สายไม่ต้ องตึงเกินไป ดังแหวกอากาศไปไกล ใกล้ไกล ได้ยินพอกัน และสามารถสร้างความ
ประทับใจให้กับผู้บรรเลงและผู้ รับฟังได้เป็นอันมาก เสียงของสำ�นักเสนาะดุริยางค์เป็นระบบเท่ ากัน ๗ เสียง ไม่มีครึ่ง
เสียง การใช้ระบบเสียงที่พระยาเสนาะดุริยางค์เป็นผู้คิ ดค้นขึ้นมานี้ แต่เดิ มใช้กันอยู่ในหมู่ของศิษย์สำ�นักเสนาะดุริยางค์
ซึ่งต่อมาก็ได้แพร่ หลายมาใช้ในกรมศิ ลปากร เนื่องจาก คุณครูมิ ทรัพย์เย็น ซึ่งเป็นลูกศิษย์คนสำ�คัญท่ านหนึ่งของสำ�นัก
เสนาะดุริยางค์ได้เป็นผู้ตั้งเสียงเครื่ องดนตรีให้กับกรมศิลปากรในสมัยนั้น ได้ตั้งเสียงเครื่ องดนตรีของกรมศิลปากรโดย
ใช้ระบบเสียงของสำ�นักเสนาะดุริยางค์เป็นต้นแบบ (ชัยเสรี , ๒๕๕๘) แต่เมื่อเวลาผ่านไปอาจจะทำ�ให้มีเสี ยงบางเสียง
ผิดเพี้ยนไปบ้าง ซึ่ งในปัจจุบันเสียงของสำ�นักเสนาะดุริยางค์นี้ได้ถูกเก็บรักษาเอาไว้ เป็นอย่างด้วยการเทียบเสียงที่ได้มา
จากระนาดของคุณครูมิ ทรัพย์เย็ น ให้มาอยู่ในรูปของระนาดเหล็กที่มีขนาดย่ อส่วนลงมา และในปัจจุบันผู้ที่เก็ บรักษา
ระนาดเหล็กดังกล่าวนี้คื อ อาจารย์ อภิชาติ ภู่ระหงษ์ อาจารย์ นิตยา แดงกูร และ นายจิรภัทร เลขะกุล
ระบบเสียงของสำ�นักเสนาะดุริยางค์นี้ เมื่อนำ�เครื่องตั้งเสียงเครื่องดนตรีสากลที่ได้มาตรฐาน (Guitar Tuner)
มาเทียบเคี ยงแล้ว สามารถแสดงค่าออกมาได้ ดังนี้ (ภู่ระหงษ์, ๒๕๕๘) คือ
เสียง ฟา ของสำ�นักเสนาะดุริยางค์ มีค่าความถี่ เสียงตรงกับ E แฟลต ของดนตรี สากล
เสียง มี ของสำ �นักเสนาะดุ ริยางค์ มีค่าความถี่ เสียงตรงกับ C ชารป์ + ๓ ของดนตรี สากล
เสียง เร ของสำ�นักเสนาะดุริยางค์ มีค่าความถี่ เสียงตรงกับ B + ๕ ของดนตรีสากล
เสียง โด ของสำ �นักเสนาะดุ ริยางค์ มีค่าความถี่ เสียงตรงกับ B แฟลต - ๒ ของดนตรีสากล
เสียง ที ของสำ�นักเสนาะดุริยางค์ มีค่าความถี่ เสียงตรงกับ A แฟลต + ๒ ของดนตรีสากล
เสียง ลา ของสำ�นักเสนาะดุ ริยางค์ มีค่าความถี่ เสียงตรงกับ F ชารป์ + ๓ ของดนตรี สากล
เสียง ซอล ของสำ�นักเสนาะดุริ ยางค์ มีค่าความถี่ เสียงตรงกับ E + ๖ ของดนตรีสากล
หมายเหตุ : หนึ่งหน่วยของค่าตัวเลขที่ปรากฏด้านหลังของเสียงแสดงถึงระดับของเสียงนั้ นๆ มีค่ าเท่ากับ
๑๐ เซนต์ในระดับเสียงของดนตรีสากล
ตัวอย่างคือ B + ๕ นั้นหมายความว่า ค่าปกติของสียง B แล้วบวกเพิ่มขึ้นไปอีก ๕๐ เซนต์ ก็จะเป็นเสียง
เร ในสำ�นักเสนาะดุริยางค์ เป็นต้น