Page 345 - บูรพศิลปิน58

330
บูรพศิลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
นายสมควร กระจ่างศาสตร์
ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง
(ละครเวที - นักแสดง) พุ ทธศักราช ๒๕๓๙
เกิด ๑๓ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๖๔ ที่กรุ งเทพมหานคร
ถึงแก่กรรม ๑๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๑
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๖ - รัชกาลที่ ๙)
ประวัติและการทำ�งาน
นายสมควร กระจ่างศาสตร์ เป็ นบุตรของขุ นจำ�นงค์รักษา (ผัน กระจ่าง
ศาสตร์) และนางหล้า กระจ่างศาสตร์ เรียนหนังสือจบชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๘ จาก
โรงเรียนเทเวศร์ศึกษา (เลิกกิจการแล้ ว)
เมื่ อวั ยเด็ กมี ความสนใจรั กการแสดง สนใจเล่ นฉายภาพยนตร์
วาดภาพคน ภาพทิวทัศน์ต่างๆ ใครมี งานเขียนป้าย เขี ยนภาพก็อาสาช่วยเขียน
ขณะเรียนอยู่มัธยมศึ กษาปีที่ ๓ มีโอกาสพบกั บนายสุคนธ์ คิ้วเหลี่ยม จึงสมัครเป็นลูกศิ ษย์ แต่ไม่ ได้รับการ
พิจารณาเพราะยังอยู่ในวัยเรียน แต่นายสมควร ไม่ละความพยายาม เพียรดักพบ ในที่สุดนายสุคนธ์ เห็นใจในความ
พยายามและมีความตั้งใจแน่วแน่ที่จะเข้าสู่วงการแสดง จึงให้ ไปหาสมาชิกมา ๓ คน เพื่อฝึกแสดงจำ�อวด นายสุ คนธ์
มอบจำ�อวดชุด “ชฎาวิเศษ” ให้ฝึ กซ้อมและติดตามดู นายสมควรได้จดจำ�ทำ�ตาม ซ้อมกลับไปกลับมาเป็ นเวลาถึง ๑๓
เดือนเต็ ม จึงได้มี โอกาสออกไปยืนกลางเวที หลังจากผิดหวั งจากการพิจารณาของครูนับครั้งไม่ถ้วน จนได้ เริ่มต้นแสดง
จำ�อวดนับตั้งแต่นั้นมา ซึ่งเป็นที่พอใจของนายสุคนธ์เป็นอย่างมาก
เมื่อจบมัธยมศึกษาปี ที่ ๘ ก็ ทำ�งานด้านการแสดงเต็มตัว ได้เข้าคณะละคร “นิยมไทย” เล่นเป็ นตลก
ตามนางเอก ต่อมาได้ เป็นตลกตามพระเอก ได้สมญานามว่า “สมควร ดอกไม้ไหว” เพราะแสดงเป็นผู้หญิงมานาน
ราว พ.ศ. ๒๔๘๔ ได้รับการติ ดต่อให้แสดงหนังเป็นพระเอกเรื่ อง “แม่เจ้าฟ้า” มีรายได้พอประมาณ พอปลายปี พ.ศ.
๒๔๘๔ เกิดสงครามโลกครั้ งที่ ๒ ละครชะงั กไป มีผู้ชมขอร้องให้แสดง ทางคณะนิยมไทยจึงเปิดการแสดง จนสงคราม
สงบจึงลาออกจากคณะนิยมไทย และเพื่อนแนะนำ�ให้ไปพบครูเนรมิต เพื่อแสดงในคณะศิวารมณ์ ได้รั บการฝึกหลาย
บทบาท ได้แสดงเป็นตัวหลัก แล้วค่อยขยับติดตามครูเนรมิตไปเป็นผู้ช่วยผู้กำ�กับ งานที่ทำ�ก็มีสองอย่างคือ เล่นละครของ
คณะศิวารมณ์และแสดงภาพยนตร์ แสดงเรื่อง “สุภาพบุรุษจากอเวจี” เป็นพระเอก เรื่อง “พี่ชาย” โดยมี ส. อาสนจินดา
เป็นพี่ชาย นายสมควร เป็นน้องชาย พ.ศ. ๒๔๙๖ ละครเวทีซบเซาและปิดตัวไป ได้ติดตาม ส. อาสนจินดาไปแสดงตาม
โรงละครต่างๆ เป็ นพระเอกเรื่อง “นางแมวป่า” ได้รั บความนิยมอย่างมาก แสดงภาพยนตร์เรื่อง “แม่ศรีเรือน” ซึ่งทำ�
รายได้สูงสุดและสร้างชื่อเสียงให้กับนายสมควรเป็นอย่างมาก
นับตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๙๘ - พ.ศ. ๒๕๓๗ นายสมควร กระจ่างศาสตร์ มี ผลงานตลอดเวลา ไม่ว่าในฐานะ
ผู้กำ�กับการแสดง พระเอก ตัวประกอบ ละครเวที ละครโทรทั ศน์ และภาพยนตร์ ได้รั บรางวัลยิ่งใหญ่มากมาย เช่น
รางวัลตุ๊กตาทอง พระสุรัสวดี ตุ๊กตาเงิน สุรั สวดี สุพรรณหงส์ทองคำ� เป็นต้น
๕๒
สมัยรัตนโกสินทร์