Page 327 - บูรพศิลปิน58

312
บูรพศิลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
นายผาย นุปิง
ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง
(การแสดงพื้นบ้าน - ขับซอ) พุ ทธศักราช ๒๕๓๘
เกิด ๑๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๖๗ ที่จังหวัดน่าน
ถึงแก่กรรม ๒๓ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๗
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๖ - รัชกาลที่ ๙)
ประวัติและการทำ�งาน
นายผาย นุปิง ใช้ ชื่อในการแสดงว่า “คำ�ผาย” เป็นบุตรของนายใจ และ
นางเบาะ นุปิง อาชีพทำ�นา การศึกษา สำ�เร็จชั้นประถมศึกษาที่ ๔ จากโรงเรียนหัวนา
จังหวัดน่าน เมื่ อ พ.ศ. ๒๔๗๘ ต่อมา พ.ศ. ๒๔๘๐ มอบตัวเป็ นศิษย์นายไชยลังกา
เครือเสน ศึกษาดนตรีพื้นบ้านและซอ โดยติ ดตามนายไชยลังกาไป “ซอ” ในงาน
ต่างๆ นำ�ลี ลา ขั้นตอนการซอมาประยุกต์ ใช้แสดง อยู่กับนายไชยลังกา ถึ ง ๗ ปี
มีความเชี่ยวชาญอย่างยิ่ง ร้องเพลงและแต่ งเพลงได้เอง เป็นที่ยอมรับของคนทั่วไป จนอายุ ๒๐ ปี ออกมาตั้งวงของ
ตนเองชื่อ “วงคำ�ผาย” และเล่นซอตลอดมา นายผาย นุปิง มีความเชี่ยวชาญในการเล่น ซอ ชำ �นาญการเล่นสะล้อและ
ซึง ตลอดจนสามารถซ่อม สร้างเครื่ องดนตรีเหล่านี้ได้อย่างดีมีคุณภาพ และถ่ายทอดให้ลูกศิ ษย์ได้อย่างชัดเจน แม่นยำ�
ได้พัฒนาปรับปรุงการเล่นซอให้เหมาะสมกับยุคสมัย เช่ น นำ�เอาเพลงลู กทุ่งเข้ามาสอดแทรกการเล่นซอ คัดเลือกวัยรุ่น
หน้าตาดีมาเล่นซอ เปลี่ยนจากนั่งฟ้อนเป็นยืนฟ้อน เพื่อผู้ชมได้ชมความสวยงามจากท่าฟ้อน
การส่งเสริมสนั บสนุนพัฒนาสั งคม โดยใช้ ซอ เป็ นสื่อพื้ นบ้านอนุรักษ์ธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมจนเป็นที่
ยอมรับของทางราชการและสถาบั นการศึกษา ได้รับรางวัลและการประกาศเกียรติ คุณต่างๆ จากความรู้ความสามารถ
ในการอนุรักษ์มรดกล้านนาโดยใช้ซอเป็นสื่อตั้ งแต่ พ.ศ. ๒๕๑๔ - ๒๕๓๓ รางวัลมี ทั้งประกาศนียบัตร โล่เชิดชูเกี ยรติ
โล่เชิดชูเกียรติพระราชทาน รั บพระราชทานปริญญากิ ตติมศักดิ์สาขาศิลปศาสตร์ สายมนุ ษยศาสตร์ โปรแกรมวิชา
ดนตรี รับพระราชทานเครื่ องราชอิสริ ยาภรณ์เบญจมาภรณ์ มงกุฎไทย สิ่งต่างๆ เหล่านี้แสดงถึงความรู้ความสามารถ
ความเชี่ยวชาญและความรักในศิลปะเพลงพื้นบ้าน พร้อมที่ จะถ่ายทอดความรู้ ทางดนตรีเพื่อการอนุรั กษ์แก่ชนรุ่นหลัง
นายผาย นุปิง ถึงแก่กรรมด้วยติดเชื้อในปอด เมื่อวันที่ ๒๓ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๗ สิ ริอายุ ๙๐ ปี
ผลงานสำ�คัญ
 มีความสามารถในการขับซอ ที่ มีปฏิภาณไหวพริบเชิงปฏิภาณกวีท้องถิ่นที่ยอดเยี่ยมผู้หนึ่ง เป็นที่ยอมรับ
ของประชาขนในจังหวัดภาคเหนือ สามารถเขี ยนบทซอที่มี สำ�นวนภาษาอันไพเราะ สละสลวย นอกจาก
เชี่ยวชาญเรื่องซอ เครื่องดนตรีซึ่ งใช้ประกอบซอก็มีความสามารถ ตลอดจนแนะนำ�ลูกศิษย์ได้ เช่น สะล้อ ซึง
 ถ่ายทอดความรู้ด้ านดนตรีพื้นบ้าน สะล้อ ซอ ซึง แก่ เยาวชนและบุคคลทั่วไป
 ได้รับการประกาศเกียรติคุณจากหน่วยงาน องค์กร ต่างๆ มากมาย เช่น โล่เชิดชูเกียรติการประกวดสื่อสาร
การแสดงพื้นบ้าน ได้ รับการยกย่องเชิดชูเกียรติ เป็น ผู้มีผลงานดีเด่นทางวัฒนธรรมในฐานะ ที่เป็นศิลปิน
ที่อนุรั กษ์วัฒนธรรมพื้ นบ้านอันเป็นมรดกการแสดงของภาคเหนือ
 ได้รับการยกย่องเชิดชูเกี ยรติเป็ น ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (การแสดงพื้นบ้าน - ขับซอ)
ประจำ�ปี พุทธศักราช ๒๕๓๘
ได้รับการยกย่องเชิดชูเกี ยรติเป็น บูรพศิลปิน สาขาศิลปะการแสดง พุทธศักราช ๒๕๕๘
๔๓
สมัยรั ตนโกสินทร์