Page 293 - บูรพศิลปิน58

278
บูรพศิลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
นางเฉลย ศุขะวณิช
ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (นาฏศิลป์)
พุทธศักราช ๒๕๓๐
เกิด ๑๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๔๗ ที่กรุ งเทพมหานคร
ถึงแก่กรรม ๑๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๔
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๕ - รัชกาลที่ ๙)
ประวัติและการทำ�งาน
นางเฉลย ศุขะวณิช เป็นธิดาของนายเงิน นางเน้ย แย้มสุ ด เรียนหนังสือ
ที่โรงเรียนราษฎร์ใกล้บ้าน มีความรู้พออ่านออกเขียนได้ เมื่ออายุ ๗ ปี มารดานำ�
ไปฝากให้อยู่ ในอุปการะของคุ ณหญิงจรรยายุทธกิ จ (เอี่ยม ไกรฤกษ์) ต่ อมาไปอยู่
กับคุณท้าวนารีวรคณารักษ์ (เจ้าจอมแจ่ม ในรัชกาลที่ ๕) ณ วังสวนกุหลาบ เพื่อ
ฝึกหัดละคร และได้ถวายตัวกับสมเด็จฯ เจ้าฟ้าฯ กรมหลวงนครราชสีมา ณ ที่ นี้ได้
รับการฝึกฝนเป็นพิเศษจากครูละครหลายท่าน และฝึกหัดขั บร้องสักวาและเพลง
ในการแสดงละครดึกดำ �บรรพ์ ตลอดจนดนตรี ปี่พาทย์
นางเฉลย ศุขะวณิช ได้แสดงละครประเภทต่างๆ โดยรั บบทเป็นตัวเอกของเรื่องแทบทุกครั้ง จนกระทั่ง
แต่งงานเมื่ออายุ ๒๑ ปี พระยาอมเรศร์สมบั ติ (ต่วน ศุขะวณิช) สามีขอร้ องให้เลิกแสดง จึ งต้องปฏิบัติ หน้าที่แม่บ้าน
เพียงอย่างเดี ยว เมื่อสามีถึ งแก่อนิจกรรม นางเฉลย ศุขะวณิช จึงกลับเข้าสู่วงการนาฏศิลป์อี กครั้งหนึ่ง และเข้ารับ
ราชการที่วิ ทยาลัยนาฏศิลป กรมศิลปากร เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๐ ขณะมีอายุ ๕๓ ปี เมื่อเกษียณอายุราชการได้รับการจ้าง
ต่อในฐานะผู้ทรงคุณวุฒิพิเศษ ดำ�รงตำ�แหน่งผู้เชี่ยวชาญการแสดงนาฏศิลป์ไทย ได้ฝึกหัด ฝึกซ้อมและควบคุ มการแสดง
โขน ละคร ของกรมศิลปากรแทบทุกเรื่อง นั บว่าท่านเป็นผู้บุกเบิ กนาฏศิลป์ไทยให้เป็นที่รู้จักและแพร่หลาย นอกจาก
ท่านจะเป็นผู้อนุรักษ์นาฏศิลป์ที่มี แบบแผนเก่าแล้ว ท่านยังได้สร้างสรรค์ประดิษฐ์ผลงานใหม่ขึ้นมามากมายหลายชุด
ซึ่งกรมศิลปากรและวงการนาฏศิลป์ไทยได้ นำ�มาเป็นแบบฉบับการร่ายรำ �สื บทอดต่อมาจนถึงปัจจุบัน ได้แก่ ระบำ�
โบราณคดี ๔ ชุด คือ ระบำ �ทวารวดี ระบำ�ศรี วิชัย ระบำ�ลพบุ รี และระบำ�เชียงแสน เซิ้งสัมพันธ์ รำ�กิ่งไม้เงินทองถวาย
พระพร ระบำ�มิตรไมตรีซีเกมส์ ระบำ�ศรีชัยสิ งห์ เป็นต้น และด้วยภูมิความรู้ ที่ท่านได้สั่งสมมา ราชการจึงได้มอบหมาย
ให้ท่านเป็นผู้วางรากฐานจัดสร้างหลักสูตรการเรียนการสอนวิชานาฏศิลป์ตั้งแต่ระดับต้นจนถึงระดับปริญญา และเป็น
ครูผู้ประสิทธิ์ประสาทวิชาด้านนาฏศิลป์ให้ แก่นักเรียน นักศึกษา ตามสถาบันการศึกษามากมายจนตลอดชีวิตของท่ าน
นางเฉลย ศุขะวณิช ถึงแก่กรรมด้วยโรคชรา เมื่อวันที่ ๑๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๔ สิริอายุ ๙๗ ปี
ผลงานสำ�คัญ
 แสดงละครประเภทต่างๆ เช่น ละครนอก ละครใน ละครดึกดำ�บรรพ์ ละครพันทาง ส่วนมากจะรั บบท
เป็นตัวเอกของเรื่อง
 ฝีกหัด ฝึกซ้อม และควบคุมการแสดงโขน - ละคร ของกรมศิลปากร
๒๕
สมัยรั ตนโกสินทร์