Page 253 - บูรพศิลปิน58

238
บูรพศิลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
พระยาเสนาะดุริยางค์ (แช่ม สุนทรวาทิ น)
เกิด เดือนสิงหาคม พ.ศ. ๒๔๐๙ ที่กรุงเทพมหานคร
ถึงแก่อนิจกรรม๓๑ มกราคม พ.ศ. ๒๔๙๒
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๔ - รัชกาลที่ ๙)
ประวัติและการทำ�งาน
พระยาเสนาะดุริยางค์ (แช่ม สุนทรวาทิน) เป็นบุตรครูช้อยและนางไผ่
สุนทรวาทิน การศึ กษาเมื่อมีอายุพอสมควร บิ ดาได้นำ�ไปฝากเรียนหนังสื อใกล้
บ้านพร้ อมทั้ งฝึกหั ดดนตรี และการขั บร้องกั บบิดาควบไปด้ วย ต่ อมาบิดานำ�
ไปฝากไว้กับคณะละครของเจ้าพระยาเทเวศรวงศ์วิ วัฒน์ (ม.ร.ว.หลาน กุญชร)
ซึ่งเป็นผู้บัญชาการกรมโขนขณะนั้น เพื่อฝึกหัดการดนตรีได้เชี่ยวชาญยิ่งขึ้น
ต่อมาพระบาทสมเด็จพระมงกุ ฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงตั้งกรมมหรสพขึ้น
และได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้โอนข้ าราชการในกรมโขนและละครของ
เจ้าพระยาเทเวศรวงศ์วิวั ฒน์มารวมด้วย และพระยาเสนาะดุริยางค์ก็ได้เข้ามารับ
ราชการในกรมมหรสพด้วยตั้งแต่นั้นมา ใน พ.ศ. ๒๔๕๘ ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น หลวงเสนาะดุริยางค์ มี
ตำ�แหน่งเป็นผู้ช่วยในกรมมหรสพ พ.ศ. ๒๔๖๘ ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น พระยาเสนาะดุริยางค์รั บราชการ
จนเกษียณอายุ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๙ แต่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้ าเจ้าอยู่ หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้รั บราชการ
ต่ออีกจนตลอดรัชกาล
พระยาเสนาะดุริยางค์ เป็นผู้มีพรสวรรค์ทั้งในเชิ งดนตรีและการขับร้องอย่างยอดเยี่ยม ในด้านการขับร้อง
เป็นผู้มีศิลปะในการขับร้องมาก เพลงมีความไพเราะ พระยาเสนาะดุ ริยางค์ มี วิธีแยกวรรคตอน แยกคำ�ให้สอดคล้อง
กับทำ�นอง การทอดเสียง การเอื้อนเสี ยง และการรักษาถ้อยคำ�ให้ชัดเจน ทำ �ให้ผู้ ฟังเกิดความซาบซึ้งไปด้วย ส่วนทาง
ด้านดนตรี ท่านเป็นผู้สามารถเล่นเครื่องดนตรี ได้เกือบทุกชนิด เป็นนั กดนตรีที่มี ฝีมือเลิศ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ปี่ในและ
ระนาดเอก ฝีมือในการเล่นเครื่องดนตรีทั้งสองชนิดนี้เป็นที่เลื่ องลือกันมากในหมู่ นักดนตรีด้วยกัน พระยาเสนาะดุริยางค์
ถึงแก่อนิจกรรม เมื่อวันที่ ๓๑ มกราคม พ.ศ. ๒๔๙๒ สิริอายุ ๘๓ ปี
ผลงานสำ�คัญ
 เป็นนั กดนตรีไทยที่ มี ฝี มื อเป็นเลิ ศทั้งทางเครื่ องและทางร้ อง เป็ นเอตทัคคะในแต่ ละแขนงของ
ดุริยางคศาสตร์ เป็ นที่ยอมรับนับถือกั นโดยทั่วไป
 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุ ลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ดำ�รงตำ�แหน่งเจ้ากรมพิณพาทย์หลวง ควบคุ ม
ฝึกสอนและการบรรเลงในงานพระราชพิธีต่ างๆ ทั้งยังโปรดเกล้าฯ ให้เป็นครูสอนดนตรีถวายพระราชวงศ์
ฝ่ายในและเจ้าจอมในพระบรมมหาราชวั ง
 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้ าเจ้าอยู่หัวรับราชการในกรมมหรสพหลวง ได้ รับมอบหมายให้
ควบคุมวงพิณพาทย์ของเจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี (หม่อมราชวงศ์ปุ้ม มาลากุล) เสนาบดีกระทรวงวัง
๕
สมัยรั ตนโกสินทร์