Page 249 - บูรพศิลปิน58

234
บูรพศิลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
เจ้าเครือแก้ ว ณ เชียงใหม่
ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง
(คีตศิลป์พื้นเมืองล้ านนา) พุทธศักราช ๒๕๔๑
เกิด ๕ มกราคม พ.ศ. ๒๔๕๖ ที่จังหวัดเชียงใหม่
ถึงแก่กรรม ๒๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๖
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๖ - รัชกาลที่ ๙)
ประวัติและการทำ�งาน
เจ้าเครือแก้ ว ณ เชียงใหม่ เป็ นธิ ดาของเจ้าน้ อยมรกต เจ้าเกี๋ยงคำ �
ณ เชียงใหม่ เติ บโตในวังพระราชชายาเจ้าดารารัศมี ได้รับการศึกษาอบรมกิริยา
มารยาทของกุลสตรีชาววัง ฝึกหัดเพลงไทย เพลงพื้นเมือง ฟ้อนรำ� เมื่ออายุ ๑๖ ปี
ได้รั บพระกรุณาจากพระราชชายาเจ้าดารารัศมี ให้เป็ นนางข้าหลวงในพระองค์
เป็นที่ไว้วางพระทัยให้เป็นที่ต้นห้อง เจ้าเครือแก้ ว เรียนจบชั้นมัธยมปีที่ ๖
พ.ศ. ๒๔๗๕ เมื่ออายุ ๑๙ ปี เจ้าเครือแก้ ว สมรสกับ ร.ต.อ.เจ้ าพรหมา ณ เชียงใหม่ หลังสงครามโลกครั้งที่ ๒
เป็นครูสอนที่โรงเรี ยนบางบัวทองวิทยาลัยและรับสืบทอดกิจการโรงเรียนบางบัวทอง จนถึง พ.ศ. ๒๕๑๓ จึงได้โอน
กิจการให้นายประสิทธิ์ สุขุม (หลาน) แล้วย้ ายกลับไปอยู่จังหวัดเชียงใหม่
พ.ศ. ๒๕๑๘ นายเชื้อ สาริมาน อธิบดีกรมศิลปากร ได้เชิญเจ้าเครือแก้วมาเป็นครูพิเศษสอนวิชาขับร้องเพลง
ไทยและเพลงพื้นเมืองภาคเหนือ ที่วิทยาลัยนาฏศิลป เชียงใหม่ ซึ่งเจ้าเครือแก้ วได้ถ่ายทอดความรู้ความสามารถการ
ขับร้องเพลงพื้นเมื องที่กำ �ลังจะสูญหายให้ครู อาจารย์ นักเรี ยนและนักศึ กษา ได้สืบสานมาจนถึงปัจจุบันเป็นจำ�นวน
มากมาย
เจ้าเครือแก้ ว ณ เชียงใหม่ ถึงแก่กรรมด้วยโรคชรา เมื่อวันที่ ๒๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๖ สิริอายุ ๙๐ ปี
ผลงานสำ�คัญ
 เป็นผู้เชี่ยวชาญและสืบสานเพลงพื้นเมืองและการฟ้อนรำ�พื้นเมืองล้านนาที่ยังจดจำ�รำ�ร้องทำ�นองไว้อย่าง
ครบถ้วน นอกจากนี้ยังมีความรู้ด้านเพลงมาก สามารถร้องเพลงหน้ าพาทย์ประกอบโขนละครได้ทั้งหมด
 เป็นครู ถ่ายทอดศิลปะพื้นเมืองล้านนาให้สืบทอดต่อไปโดยกรมศิ ลปากรได้เชิญมาเป็นครู พิเศษขับร้อง
เพลงไทยและเพลงพื้นเมืองล้านนาที่วิทยาลัยนาฏศิ ลป เชียงใหม่ ให้แก่ ครูและนักศึกษาได้ ขับร้ อง
ประกอบการแสดงจำ�นวนมาก อาทิ ระบำ�ซอ (ซอยิ้น ซอจ๊อยเจียงแสน ซอโยนก) ซอล่ องน่าน ฟ้อน
เงี้ยว ฟ้อนม่านแม่เล้ ฟ้ อนม่านมุ้ยเซียงตา โยคีถวายไฟ ถวายพระพร ฯลฯ นอกจากนี้ยังถ่ายทอดเพลง
พื้นเมือง ได้แก่ ซออื่ อ (ก่อมหละอ่อน) ซอสิกจุ้งจา ซออื่อ (เฒ่าสอนหลาน) ซอจั๊ กปุ (สิกเก๊าแก)
 ควบคุม ฝึกซ้อมการขับร้อง การแสดง ถวายพระพรแด่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิ พลอดุลยเดช
สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชิ นีนาถ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุ มารี
และพระราชอาคันตุกะจากพระราชวงศ์ประเทศต่างๆ ในโอกาสต่างๆ เช่น ถวายพระพร พระบาทสมเด็จ
พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุ ลยเดช เนื่องในพระราชพิธี กาญจนาภิเษก ทรงครองสิริ ราชสมบัติครบ ๕๐ ปี
๓
สมัยรั ตนโกสินทร์