Page 20 - บูรพศิลปิน58

5
บูรพศิ ลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
พระมหาธรรมราชาที่ ๑ (ลือไทย, ลิไท)
พระราชสมภพ ไม่ปรากฏหลักฐาน แต่ ทรงเป็นพระมหาอุ ปราชอยู่
ณ เมืองศรีสัชนาลัยตั้ งแต่ พ.ศ. ๑๘๘๓
สวรรคต สันนิ ษฐานว่า พ.ศ. ๑๙๑๑
ยุคสมัย สุโขทั ย
พระราชประวัติและพระราชกรณียกิจ
พระมหาธรรมราชาลิไท ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ลำ�ดับที่ ๖ แห่งราชวงศ์พระร่วง กรุงสุโขทัย เป็นพระราชโอรส
ของพระยาเลอไทยและเป็นพระราชนัดดาของพ่อขุนรามคำ�แหงมหาราช ไม่ปรากฏหลักฐานว่าเสด็ จพระราชสมภพปีใด
ทรงเป็นพระมหาอุปราขอยู่ ณ เมืองศรี สัชนาลัยตั้งแต่ พ.ศ. ๑๘๘๓ ต่อมาใน พ.ศ. ๑๘๙๐ เสด็จขึ้นครองราชสมบัติ
ที่เมืองสุโขทัย
เมื่อ พ.ศ. ๑๘๔๑ พ่อขุนรามคำ�แหงมหาราชเสด็ จสวรรคต อาณาจักสุ โขทัยแตกเป็ นเมืองเล็กเมืองน้อย
กษัตริ ย์เมืองต่ างๆ ตั้งตัวเป็นเอกราช เช่น เมืองคนที เมืองพระบาง เมืองเชียงทอง ต่ อมาพระมหาธรรมราชาลิไทยทรง
ครองราชสมบัติจึงทรงรวบรวมดินแดนอาณาจักรสุโขทั ยให้เป็นปึกแผ่นมั่นคงเช่นเดิม
อาณาจักรสุโขทัยในรั ชสมัยพระมหาธรรมราชาลิไทยเจริญรุ่ งเรืองและมีอาณาเขตกว้างขวาง พระพุทธศาสนา
เจริ ญรุ่งเรืองเป็นอันมาก พระมหาธรรมราชาลิไทยทรงพระผนวชเมื่อ พ.ศ. ๑๙๐๔ นั บเป็นพระมหากษัตริย์ไทย
พระองค์แรกที่ทรงผนวชในขณะทรงครองราชสมบัติ ทรงอัญเชิญพระมหาสังฆราชจากนครพัน (เมืองเมาะตะมะเก่า)
มาจำ �พรรษาในป่ามะม่วง และเสด็จทรงผนวชในปีเดียวกัน เมื่อทรงลาสิ กขาบทแล้ว เสด็จไปประทับที่เมืองพิษณุโลก
ทรงให้จำ�ลองพระพุทธบาทจากเขาสุมนกูฏเมื องลังกาในอาณาจักรสุโขทัย นอกจากนี้ ยังทรงอุปถัมภ์ศาสนาอื่นอีกด้วย
เช่น เสด็จฯ ไปประดิษฐานรูปพระมเหศวร รูปพระวิษณุในหอเทวาลัยมหาเกษตรในป่ามะม่วง ในรัชสมัยของพระองค์
มี การสร้างพระพุทธรู ปลีลา พระเจดีย์ทรงพุ่มข้ าวบิณฑ์ และพระพิมพ์
พระมหาธรรมราชาลิไทยทรงเป็นนักปราชญ์และนั กปกครองที่ทรงพระปรีชาสามารถทั้ งฝ่ายอาณาจักร
และฝ่ายพุทธจักร ทรงเชี่ยวชาญในศิลปวิทยาการสาขาต่ างๆ เช่น พุทธศาสตร์ โหราศาสตร์ ดาราศาสตร์ และ
ไสยศาสตร์
พระมหาธรรมราชาลิไทยทรงศึกษาศาสนาพุทธอย่ างลุ่มลึก และทรงพระปรีชาสามารถในศิลปศาสตร์ ๑๘
ประการ เช่น ทรงรู้จักชื่อดาวกว่ าพันดวง ทรงเชี่ยวชาญด้านโหราศาสตร์และพฤฒิบาศ เป็นต้น ทรงคำ�นวณวัน เดื อน
ปีที่พระพุทธเจ้าประสูติ ตรัสรู้ วันสิ้นศาสนา วันสิ้นกัลป์ ถูกต้องตามคัมภีร์ และทรงแก้ไขปฏิทินให้ถูกต้ อง
สันนิ ษฐานว่า พระมหาธรรมราชาลิ ไทย เสด็จสวรรคต เมื่อ พ.ศ. ๑๙๑๑
พระราชกรณี ยกิจด้านวรรณศิลป์
พระราชนิพนธ์ที่สำ�คั ญของพระมหาธรรมราชาลิไทย คือเรื่ อง “ไตรภูมิพระร่ วง” ทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ.
๑๘๘๘
ทรงได้รับการยกย่ องพระเกียรติคุ ณเป็น บูรพศิลปิน สาขาวรรณศิลป์ พุ ทธศักราช ๒๕๕๘
๑
สมัยสุโขทัย