Page 193 - บูรพศิลปิน58

178
บูรพศิลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
ศาสตราจารย์พิเศษพูน เกษจำ�รัส
ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ศิลปะภาพถ่าย)
พุทธศักราช ๒๕๓๑
เกิด ๑๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๖๔ ที่จังหวัดเพชรบุรี
ถึงแก่กรรม ๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๐
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๖ - รัชกาลที่ ๙)
ประวัติและการทำ�งาน
ศาสตราจารย์พิเศษพูน เกษจำ�รัส เป็นบุตรของนายดี และนางเนื่อง
เกษจำ�รัส มีอาชีพทำ�นา มารดาชอบศิลปะเพลงพื้นบ้ าน โดยเฉพาะหุ่นกระบอก
ลุงเป็นช่างแกะสลักไม้ฝีมือดี จากสภาพใกล้ๆ ตัวและสภาพแวดล้อมที่ประกอบ
ไปด้วยศิลปะหลายๆ แขนง ทำ�ให้ท่านชอบงานศิลปะ
พ.ศ. ๒๔๗๔ ได้เข้ ามาอยู่กับพระภิกษุ ที่วั ดโพธิ นิมิตร ตลาดพู ล
ฝั่งธนบุรี ช่วงเวลานั้น อายุ ๑๒ ปี อยู่ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๓ ได้มีโอกาสเดินขึ้นไป
เที่ยวสะพานพระพุทธยอดฟ้า เลยข้ามไปถึงโรงเรียนเพาะช่าง เห็นห้องแสดงผลงานศิลปะ ภาพสีนํ้ามันเป็นภาพจาก
วรรณคดี ภาพฝีมืออาจารย์ขุนศรี ภาพแกะสลักลงรั กปิดทอง เครื่องถม เกิดความประทับใจและตั้ งความปรารถนาว่า
ถ้ามีโอกาสจะเข้าเรียนที่โรงเรียนเพาะช่าง
เมื่อเรียนจบชั้นมัธยมศึกษาได้เข้าเรียนโรงเรียนเพาะช่างตามที่ปรารถนา ได้รับการฝึกฝนและถ่ายทอดความรู้
จากอาจารย์ที่มีความรู้ ความสามารถหลายท่านทั้งรุ่นเก่าและรุ่นใหม่ และอาจารย์ชาวญี่ปุ่น ทำ�ให้มีพื้นฐานอย่างดี ทั้ง
ภาคทฤษฎีและปฏิบัติ จนจบหลักสูตรประโยคครูประถมการช่างและยังสอบวิชาชุดประโยคครู วาดเขียนโทได้อีกด้ วย
เมื่อจบจากเพาะช่ างเข้าเรียนต่อที่มหาวิทยาลัยศิลปากร เมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๖ เป็นการเรียนอย่างหนักจากการ
ควบคุมและสอนโดย ศาสตราจารย์ ศิลป์ พีระศรี และอาจารย์ที่มีความรู้ ความสามารถอีกหลายท่าน เช่น พระพรหม
พิจิตร พระเทวาภินิมมิต หม่อมเจ้ายาใจ จิตรพงศ์ นายพิมาน มูลประมุข นายสนิ ท ดิษฐพันธุ์ นายสิทธิเดช แสงหิรัญ
นายจำ�รั ส เกียรติก้อง นายประสงค์ ปัทมานุช เป็นต้น จนจบระดับอนุปริญญาจิตรกรรม ประติมากรรม
เริ่มทำ�งานครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๙ สมัครเป็นครูที่โรงเรียนกรุงเทพคริสเตียน แต่เห็นว่าไม่ได้ใช้ ความรู้เต็มที่
จึงออกมาเป็นครู ที่โรงเรี ยนเพาะช่าง เมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๐ ในช่วงนี้ได้สนใจเรื่องการถ่ ายภาพ และได้ทำ�งานในด้านนี้ จาก
การศึกษาค้นคว้ าด้วยตนเอง จากตำ �ราทั้งภาษาไทย ภาษาอังกฤษ ท่ านได้สอนอยู่ที่เพาะช่ าง ๗ ปี จึงได้ย้ายไปรับ
ราชการสอนที่แผนกวิ ชาช่างภาพที่วิทยาลัยเทคนิ คกรุงเทพ ต่ อมาคือมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลกรุงเทพ เมื่อ
พ.ศ. ๒๔๙๗ จนเกษียณอายุ ราชการ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๕ หลังจากเกษียณราชการแล้ว ได้รับแต่งตั้งเป็นศาสตราจารย์พิเศษ
ท่านได้สร้างผลงานด้านจิตรกรรม ประติมากรรม ไว้เป็นจำ�นวนมาก ส่วนผลงานด้านภาพถ่าย มีผลงานทั้ง
ที่เป็นงานบันทึก งานที่ เป็นศิลปะไว้มากมาย มี การนำ�ไปใช้และเผยแพร่ในนิทรรศการ สื่อมวลชน เป็นหลักฐานต่างๆ
ตลอดจนตีพิมพ์ในหนั งสือที่สำ�คั ญเป็นที่ยอมรั บโดยทั่วไป ท่านทำ�งานภาพถ่ายอย่างต่อเนื่ อง ถือว่าท่ านเป็นศิลปิน
ภาพถ่ายชั้ นครู อย่างแท้จริง ถึงแก่กรรมด้วยภาวะการหายใจล้มเหลว เมื่อวันที่ ๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๐ สิ ริอายุ ๗๖ ปี
๓๓
สมัยรั ตนโกสินทร์